Τίμιος Σταυρός Ομόδους
Η εκκλησία του Τίμιου Σταυρού Ομόδους βρίσκεται στην καρδιά του ομώνυμου χωριού της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο.
O Τίμιος Σταυρός Ομόδους κουβαλά πάνω του μια τεράστια ιστορία και διαχρονική παράδοση δεσπόζοντας στην πλατεία του χωριού και περιβάλλοντας με περισσή ιερότητα τους κατοίκους του.
Η παράδοση για τον Τίμιο Σταυρό Ομόδους θέλει τους κατοίκους των γειτονικών χωριών Πάνω και Κάτω Κουπέτρα να βλέπουν κάθε νύχτα ένα φως ανάμεσα σε κάτι θάμνους στην περιοχή που τοποθετείται σήμερα το ξακουστό μοναστήρι. Αλλά αφού ξημέρωνε και κάθε φορά που επισκέπτονταν το συγκεκριμένο σημείο, δεν έβρισκαν κανένα ίχνος του. Έτσι, άρχισαν να σκάβουν μέχρι που ανακάλυψαν μια μικρή σπηλιά μέσα στην οποία βρήκαν ένα αναμμένο καντήλι κι ένα ξύλινο σταυρό. Εκεί τελικά έχτισαν ένα παρεκκλήσι, καθώς ο σταυρός εκείνος μετατράπηκε σε πολύτιμος θησαυρός τους κι αποτέλεσε ανά τους αιώνες θαυματουργό προσκύνημα.
Με το πέρας των χρόνων το μικρό εκκλησάκι έγινε μεγάλο μοναστήρι κι απέκτησε πολλούς μοναχούς και τεράστια περιουσία, διατηρώντας μετόχι στην Κωνσταντινούπολη και ακίνητη περιουσία μέχρι τη Ρωσία, οπότε κι οι κάτοικοι των Κουπέτρων, μετοίκησαν γύρω από την εκκλησία και σχημάτισαν το σημερινό οικισμό. Η ανάπτυξη της μονής ξεκίνησε κιόλας από την περίοδο της τουρκοκρατίας, ενώ ένα γύρω στο 1700 εξασφάλισε την ασυλία της από το Σουλτάνο και περί το 1917 όλη η περιουσία του δόθηκε στους Ομοδίτες, μέχρι που τελικά μετατράπηκε σε ενορία.Ιστορικά δεν γνωρίζει κανείς την ακριβή ίδρυση του Τίμιου Σταυρού Ομόδους, αν και συνδέεται με τη χρονολογία άφιξης της Αγίας Ελένης στη Κύπρο το 327 μ.Χ..
O Τίμιος Σταυρός Ομόδους όμως αποτελεί και σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Διάφοροι ιστορικοί έχουν επιβεβαιώσει κατά καιρούς το γεγονός ότι στο πέρασμά της η Αγία Ελένη άφησε εκεί κομμάτι από το Άγιο Σχοινί, ένα κομμάτι από το σχοινί που οι Ρωμαίοι έδεσαν τον Χριστό πάνω στο σταυρό και είναι το μοναδικό που σώζεται στο κόσμο, και κομμάτι του Τιμίου Ξύλου. Παράλληλα μέσα στο χώρο του μοναστηριού υπάρχουν διάφορων ειδών κειμήλια ανεκτίμητης αξίας , όπως ο δεύτερος σταυρός, που βρέθηκε αρχικά μέσα στη σπηλιά, καθώς επίσης ο σταυρός του Παναρέτου, που φυλάσσονταν στο μεσαιωνικό μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού έξω από το χωριό Ανώγυρα, αλλά και το κρανίο του Αποστόλου Φίλιππου. Επίσης εξαιρετικής σημασίας είναι το χρυσοσκάλιστο εικονοστάσι του 1817, με τη θήκη του Τιμίου Σταυρού και με τις Ρωσικής τεχνοτροπίας αρχαίες εικόνες.
Κατά τη δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνα ανακαινίστηκε πλήρως από τον Επίσκοπο Πάφου, Χρύσανθο, ενώ το 1816, χτίστηκε η δυτική πτέρυγα και το δυτικό τμήμα της βόρειας πτέρυγας. Η καμπάνα που διασώζεται μέχρι και σήμερα αποτέλεσε την πρώτη καμπάνα που ήχησε στην Κύπρο την περίοδο της τουρκοκρατίας. Το 1850 έγινε η τελική ανακαίνιση του ναού, που επεκτάθηκε πια σε δύο πλευρές παίρνοντας τη σημερινή του μορφή, (τρίκλιτος ναός, ρυθμού βασιλικής χτισμένος σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις κι ένα τεράστιο διώροφο κτιριακό συγκρότημα με ξύλινα ταβάνια σε σχήμα Π). Τα πετρόκτιστα κελιά, τα κελάρια, ο αυλόγυρος με τη μαρμάρινη βρύση, και οι ξενώνες συναποτελούν το συνολικό οικοδομικό συγκρότημα του Τίμιου Σταυρού Ομόδους.
Στον Τίμιο Σταυρό Ομόδους η αίθουσα του συνοδικού αποτελεί από μόνης της ένα εξαίρετο μνημείο, ενώ στους χώρους του μοναστηριού στεγάζονται το Μουσείο Βυζαντινών Εικόνων Ομόδους, το Φωτογραφικό Μουσείο Ομόδους , το Μουσείο Δαντέλας Ομόδους, και στο Μουσείο Αγώνος Ομόδους.
