Σουτζούκος
Ο σουτζούκος είναι το πιο ξακουστό παραδοσιακό γλυκό της Κύπρου φτιαγμένο από παλουζέ (μουσταλευριά) που φτιάχνεται κατά κύριο λόγο στα χωριά του Τροόδους.
Η ονομασία της λέξης σουτζούκος ή σουτζούκι (όπως συναντάται και στην Αρκαδία) ή σιουσούκκος προέρχεται απο το τουρκικό «sujuk», που σημαίνει λουκάνικο.
Η παρασκευή του σουτζούκου χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν δηλαδή άρχισε η μαζική παραγωγή κρασιού στα ορεινά κι ημιορεινά χωριά της Μαραθάσας και την Πιτσιλιάς. Ιδανική περίοδο για την παρασκευή του θεωρείται το φθινόπωρο, αφού τα σταφύλια είναι πιο γλυκά και σε αφθονία.
Για να γίνει ο σουτζούκος οι νοικοκυρές κεντούν αμύγδαλα ή καρύδια σε κλωστές και μετά, έχοντας δημιουργήσει κάτι σαν κολιέδες, τα βουτούν στο παχύρευστο υγρό του παλουζέ, τα στραγγίζουν, βουτώντας τα ξανά και ξανά μέχρι να φτάσουν την επιθυμητή διάμετρο, δηλαδή περίπου τα 3 εκατοστά πάχος. Στη συνέχεια τον αποξηραίνουν στον ήλιο για αρκετές μέρες, ενώ μπορεί να διατηρηθεί για μήνες. Η βασική συνταγή γίνεται από παλουζέ χωρίς ζάχαρη, αλλά υπάρχουν και παραλλαγές του με ζάχαρη, ή ακόμα και από λουκούμι που πασπαλίζεται με ζάχαρη άχνη.
Στο νησί της Αφροδίτης μπορεί κανείς να βρει το σουτζούκο σε διάφορες μορφές, και πιο συγκεκριμένα στον Αγρό και στο πολυβραβευμένο εργαστήριο της Νίκης Αγαθοκλέους(«Τα σπιτικά της Νίκης»), όπου αναδύονται όλες οι χαρασκτηριστικές μυρωδιές από την παρασκευή των παράγωγων του σταφυλιού, και μπορεί κανείς να βρει σουτζούκο από χαρουπόμελο, που θεωρείται ακόμη πιο υγιεινός.
Αποτελώντας στοιχείο παράδοσης, και μία από τις πιο πολύτιμες κληρονομιές των Κυπρίων οι σουτζούκοι, τα« γλυκά λουκάνικα», μπορούν να βρεθούν από τοπικά πανηγύρια (γιορτή σουτζούκου Συλίκους), όπου στολίζουν τις καρότσες πωλητών, μέχρι κι ανά τον κόσμο σε ειδικά σουπερ μάρκετ.
