Παναγία Χρυσολάκουρνα

Η ερειπωμένη μονή Παναγίας Χρυσολάκουρνα εντοπίζεται περίπου 3 χιλιόμετρα βόρεια του χωριού Στενή Πάφου στην ομώνυμη επαρχία της Κύπρου.

Πάνω σε μια μαγευτική τοποθεσία, που βλέπει από τον κόλπο της Πόλης Χρυσοχούς μέχρι και το Ακρωτήριο Αρναούτη στον Ακάμα, συναντάται η εκκλησία της Παναγίας Χρυσολάκουρνα.

Αν και δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για την μακραίωνη ιστορία της μονής της Παναγίας Χρυσολάκουρνα, επί Φραγκοκρατίας, πιθανώς να χρησιμοποιήθηκε ως έδρα του Ορθόδοξου Επισκόπου της Πάφου, ενώ κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821 σκοτώθηκε ο επιστάτης της, οπότε και η μονή τελικά εγκαταλείφθηκε και στην πορεία των χρόνων ερημώθηκε. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, από την άλλη,  το μοναστήρι λειτούργησε μέχρι και τις αρχές του 19^ου αιώνα, ενώ η τοιχογραφία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, του 12^ου αιώνα, καθώς και η εύρεση κάποιων γραπτών σταυρών, ανάγουν την ίδρυσή του στη Μέση Βυζαντινή περίοδο. Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι ο ναός ανακαινίστηκε τον 16^ο αιώνα, κι έπειτα από καταστροφές που υπέστη.

Μεταξύ του 1974 και του 1975 τα ερείπια του παλιού αυτού ναού (τρίκλιτη βασιλική) της Παναγίας Χρυσολάκουρνα αναστηλώθηκαν από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Σήμερα σώζονται το τετρατοσφαίριο της αψίδας, κομμάτια από τον Πλατυτέρα μεταξύ των Αρχαγγέλων, μεγάλα τμήματα από την κοινωνία των Αποστόλων και των αρχιερέων, καθώς επίσης στο δυτικό τόξο του βορείου τοίχου, σώζεται ένα μεγάλο μέρος από την τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου, ενώ οι περισσότερες σωζόμενες τοιχογραφίες ανάγονται στον 16^ο αιώνα.

Τέλος, η μονή της Παναγίας Χρυσολάκουρνα συνδέεται με πολλά θαύματα που συνέβησαν και δεν έχουν σταματήσει να συμβαίνουν στην γύρω περιοχή.