Μουσείο Εθνομάρτυρα Λαυρεντίου

Το Μουσείο Εθνομάρτυρα Λαυρεντίου είναι ένα από τα πολλά αξιοθέατα στον Καλοπαναγιώτη της επαρχίας Λευκωσίας και ένα από τα πάμπολλα περιφερειακά μουσεία στην Κύπρο.

Στεγαζόμενο στο πατρικό του μητροπολίτη Κερύνειας που λειτουργεί ταυτόχρονα ως συνεδριακό κέντρο, το Μουσείο Εθνομάρτυρα Λαυρεντίου βρίσκεται λίγα μέτρα από τη μεγάλη γέφυρα που συνδέει τον Άγιο Ιωάννη το Λαμπαδιστή με τον παλιό πυρήνα του χωριού. Το αξιόλογο αυτό οικοδόμημα με εξαιρετική θέα στο ναό της Ουνέσκο και την κοιλάδα της βόρειας Μαραθάσας, είναι μια από τις πιο σπάνιες κατασκευές της Κύπρου, με σειρές από συνεχόμενες καμάρες, χτισμένες με τούβλα που σχηματίζουν τρίχωρο στο ισόγειο.

Η οικία που υπήρξε κατά καιρούς ταχυδρομείο και ξενοδοχείο, απαλλοτριώθηκε από το κοινοτικό συμβούλιο, ενώ έχει κηρυχθεί από το 1987 αρχαίο μνημείο και προστατεύεται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, όπως και άλλα οικήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην «ελεγχόμενη περιοχή» του Καλοπαναγιώτη. Μαζί με το μουσείο, συστεγάζεται και συνεδριακό κέντρο με αίθουσα πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, γραφείο και μικρή βιβλιοθήκη, γραφείο υποδοχής και ενημέρωσης, καθώς και κατάστημα προβολής και προώθησης τοπικών προϊόντων. Η αναστήλωση και αναπαλαίωση έγινε το 2005 – 2007, ενώ τον εξοπλισμό του κτιρίου ανέλαβε το ίδρυμα Γιαννάκη Παπαδούρη και το Πολιτιστικό Κέντρο Καλοπαναγιώτη.  .

Το Μουσείο Εθνομάρτυρα Λαυρεντίου βρίσκεται σε ένα από τα δωμάτια του ισογείου της οικίας του και περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κείμενα σχετικά με τη ζωή του ίδιου που γεννήθηκε και έζησε μέχρι τα δεκαέξι του χρόνια εδώ.

Ο Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Κυρηνείας Λαυρέντιος γεννήθηκε στον Καλοπαναγιώτη το 1750 και σε ηλικία 16 ετών,  έγινε δόκιμος στη Μητρόπολη Κυρηνείας η οποία τότε στεγαζόταν στη Μονή Σκουριώτισσας. Σε ηλικία τριάντα πέντε ετών χειροτονήθηκε ιερομόναχος και έξι χρόνια αργότερα, Αρχιμανδρίτης από τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Ευγένιο. Το 1811 χειροτονήθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Κύπρου Χωρεπίσκοπος Λαμπούσης και το 1816 εξελέγη Μητροπολίτης Κυρηνείας. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και την 9η Ιουλίου 1821, την ίδια μέρα που απαγχονίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός, αποκεφαλίστηκε και ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Λαυρέντιος μαζί με τους Μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθο και Κιτίου Μελέτιο.