Μονή Παναγίας Τρικουκιώτισσας
Η Μονή Παναγίας Τρικουκιώτισσας βρίσκεται δύο χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Προδρόμου στην επαρχία Λευκωσίας, μέσα στα πεύκα και με μαγευτική θέα της γύρω περιοχής του Τροόδους.
Μία από τις πιο παλιές εκκλησίες-μοναστήρια της Κύπρου χτισμένη πάνω στην πλαγιά του βουνού και σε υψόμετρο 1.345 μέτρων, η Μονή Παναγίας Τρικουκκιώτισσας είναι γυναικεία και θεωρείται από τα αρχαιότερα στο νησί.
Αν και δεν είναι εξακριβωμένη η ίδρυσή της, πιθανολογείται ότι υφίσταται από τα βυζαντινά χρόνια, αλλά τη μεγάλη της ακμή τη γνώρισε κυρίως κατά τα χρόνια της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας που είχε δικά της μετόχια, όπως το μετόχι «Αδιά» κοντά στο χωριό Πενταλιά της επαρχίας Πάφου. Μέχρι πριν επικρατήσουν οι Οθωμανοί στην Κύπρο, ήταν μεγάλο μοναστήρι, όπως η Μονή Κύκκου, αλλά η περίοδος της Τουρκοκρατίας την οδήγησε στην παρακμή. Πάντως, οι Τούρκοι σεβάστηκαν το μοναστήρι και δεν το κατέστρεψαν, λόγω της μεγάλης του φήμης. Σταμάτησε να λειτουργεί στα τέλη του 18ου αιώνα, οπότε και διαλύθηκε, με την επαναλειτουργία του να ξεκινά το 1997.
Για την ονομασία της υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία εκδοχή αναφέρει ότι προέρχεται από το φυτό τρικουκκιά (δηλαδή τη μοσφιλιά που είχε τρία κουκούτσια), ενώ άλλη εκδοχή αποδίδει το όνομα στο δέντρο Κοκκονιά (ή και Τρικουτσιά στο κυπριακό ιδίωμα) που υπήρχε στην περιοχή και έχει μυτερά αγκάθια και κόκκινο καρπό με τρεις κόκκους. Μια τρίτη εκδοχή για το όνομα αναφέρει ότι το μοναστήρι συντηρούνταν επί Τουρκοκρατίας με το ένα τρίτο («τρικούτσι») από τη φορολογία των μετοχιών του και του τσιφλικιού των Κουκλιών.
Ο κυρίως ναός της Μονής Παναγίας Τρικουκιώτισσας είναι πετρόκτιστο τρίκλιτο κτίσμα με ξύλινη στέγη και κεραμίδια, ενώ στο κτιριακό συγκρότημα συμπεριλαμβάνονται τα παλιά κελιά στη δεξιά πλευρά της εκκλησίας, αλλά και τα νέα κελιά γύρω της.
Η παλιά θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που απήλλασε την Κύπρο από τις ανομβρίες, ζωγραφίστηκε από τον Ευαγελιστή Λουκά και δεν είναι γνωστό πού βρίσκεται σήμερα. Κατά το παρελθόν, μεταφερόταν στη Λευκωσία, την οποία υποδέχονταν στην είσοδο της πόλης και μεταφερόταν με πομπή πίσω στο μοναστήρι.
Οι μοναχές που διαβιούν στη Μονή Παναγίας Τρικουκιώτισσας ασχολούνται με διάφορες καλλιέργειες και την παρασκευή μαρμελάδων με το σήμα κατατεθέν του Προδρόμου, το μήλο. Στο πωλητήριο ο επισκέπτης μπορεί να αγοράσει τα προϊόντα αυτά, καθώς και βιβλία ή αναμνηστικά. Οι χώροι της μονής είναι προσβάσιμοι και σε ΑμΕΑ.
Το μοναστήρι βρίσκεται υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων και γιορτάζει πανηγυρικά την Τρίτη της Διακαινησίμου και στις 15 Αυγούστου, με λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας.
Μονή Παναγίας Τρικουκιώτισσας
4847, Τρικουκκιά, Λευκωσία
Ώρες Λειτουργίας:
Χειμερινό Ωράριο: 09:00-13:00, 15:00-17:00
Καλοκαιρινό Ωράριο: 09:00-13:00, 15:00-18:30
Τηλέφωνο/Φαξ: 00357 25462747
