Λούντζα

Η λούντζα είναι παραδοσιακό αλλαντικό από καπνισμένο χοιρινό κρέας που παράγεται στην επαρχία Πάφου και στην επαρχία Λεμεσού της Κύπρου.

Αποτελώντας το πιο εμβληματικό αλλαντικό όχι μόνο της γεωγραφικής περιφέρειας της Πιτσιλιάς, αλλά κι ολόκληρου του νησιού, η λούντζα ξέρει καλά πώς να κλέβει τις εντυπώσεις με τη γεύση της. Θυμίζει προσούτο στην όψη, ωστόσο η γεύση της είναι πιο καπνιστή και σίγουρα πιο αλμυρή, αφού το “στέγνωμα” γίνεται μέ αλάτι και κόκκινο κρασί μέσα σε καπνό από θυμαρίσια ξύλα για τουλάχιστον 15 μέρες. Είναι άπαχο φιλέτο με σκούρο κόκκινο προς μαύρο χρώμα και φέρει έντονο άρωμα κολίανδου, καθώς έχει σχετικά σφικτή υφή. Η διαδικασία παρασκευής της είναι σχεδόν κοινή σ’ όλο το νησί, με τα μπαχαρικά να κάνουν τη διαφορά.

Ίσως η λούντζα ν’ αποτελεί το πιο γνωστό αλλαντικό της Κύπρου, αν και προέρχεται από την ιταλική λέξη του φαγητού lonza, καθώς επίσης το βρίσκουμε και μ’ άλλες ονομασίες όπως απάτζιν, δηλαδή απάκι (στο χωριό Στρουμπί), και κουκούιν (στο χωριό Ακανθού). Το μοσχομυριστό αυτό αλλαντικό κομμένο σε λεπτές φέτες έχει κυρίαρχη θέση σε σαλάτες, σάντουιτς, ομελέτες, πίτες, μακαρονάδες – για μια κυπριακή εκδοχή της καρμπονάρα, και σαν συνοδευτικό κρασιού.

Με μια μακρά παράδοση η λούντζα συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία και την παράδοση των χωριών της Πιτσιλιάς και πιο συγκεκριμένα με τη θρησκευτική λειτουργία της «βάπτισης των νερών», η οποία τελούνταν στις 6 Ιανουαρίου, κι αποτελούσε τη μέρα έναρξης των χοιροσφαγίων με απώτερο σκοπό την εκμετάλλευση κάθε μέρους του ζώου και τη μετατροπή του σε εύγευστο φαγώσιμο. Μάλιστα στο παρελθόν, θεωρούνταν ως πολυτελές έδεσμα και μέχρι τα μέσα του 20^ου αιώνα, για να την προμηθευτεί κανείς έπρεπε να την αγοράσει από την ύπαιθρο. Σήμερα, έχει ξεπαράσει τα κυπριακά σύνορα και μπορεί οποιοσδήποτε να τη γευτεί σε κάθε μέρος του κόσμου.

Παρά το γεγονός ότι στις μέρες μας η παραδοσιακή παρασκευή λούντζας έχει περιοριστεί σε µεγάλο βαθµό λόγω της ανάπτυξης της βιοµηχανοποιηµένης αλλαντοποιίας, σε πολλές κοινότητες της υπαίθρου αρκετοί κτηνοτρόφοι συνεχίζουν να τη φτιάχνουν με τον παλιό τρόπο προκειμένου να φιλέψουν την οικογένειά τους. Παράλληλα, στον Αγρό τα «Παραδοσιακά Αλλαντικά του Δασκάλου» κουβαλάνε μια ιστορία χρόνων κι αποτελούν μία από τις αγροβιοτεχνίες παρασκευής λούντζας με  φυσική ωρίμανση, ενώ παράλληλα έχουν αναβαθµιστεί και λειτουργούν σύµφωνα µε τα Ευρωπαϊκά πρότυπα µε γνώµονα όχι μόνο την αυθεντικότητα των προϊόντων τους, αλλά και τη διατήρηση της ποιότητάς τους.