Λύκειο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ
Το Λύκειο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ στην Πάφο αποτελεί ένα από τα αξιοθέατα πολιτισμού που αντικρίζει ο επισκέπτης επί της Λεωφόρου Γρίβα Διγενή, που είναι ο κύριος οδικός άξονας προς το ιστορικό κέντρο της πόλης, καθώς κανείς εισέρχεται από τα ανατολικά.
Ένα από τα πολλά δημόσια νεοκλασικά κτίρια του δρόμου αυτού που αποτελεί κόσμημα για ολόκληρη την Κύπρο, το Λύκειο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ εντοπίζεται σε μια πολεοδομική ενότητα που ήταν ένας από τους πρώτους αστικούς σχηματισμούς στην Πάφο. Σε αυτό το κεντρικό σημείο της πλατείας 28ης Οκτωβρίου, η συστοιχία των κτιρίων περιλαμβάνει το Νικολαΐδειο, το Δημήτρειο Δημοτικό Σχολείο, τα Προπύλαια του Ιακωβείου Γυμναστηρίου, τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάφου και το Δημοτικό Μέγαρο (το Δημαρχείο Πάφου).
Επί Αγγλοκρατίας και σε μια περίοδο μετάβασης της Πάφου από αγροτική κοινότητα σε αστικό κέντρο, αυτό το σύμπλεγμα νεοκλασικών κτιρίων δημιουργήθηκε από τρεις αρχιτέκτονες, λάτρεις του νεοκλασικισμού, τον Αντρέα Χατζηδημητρίου, Θεόδωρο Φωτιάδη και Ανδρέα Χριστοδουλίδη. Και οι τρεις εργάστηκαν διαδοχικά στο χρόνο, (από τα τέλη του 19ου μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα ) και παρόλο που τα κτίρια διαμορφώθηκαν σταδιακά, υπάρχει μια ενιαία αρχιτεκτονική στο ύφος, τον έντονο τοπικό χαρακτήρα, στην απλότητα των όγκων και την οικονομία στην χρήση διακοσμητικών μορφολογικών στοιχείων.
Το Λύκειο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ χτίστηκε από τον Ανδρέα Χριστοδουλίδη το 1957-1958. Ο ίδιος, μάλιστα, διαμόρφωσε το Δημαρχείο Πάφου και τις πλατείες 28ης Οκτωβρίου και Κωστή Παλαμά, σε συνεργασία με τον πρωτομάστορα Νικόλα Τσαδιώτη. Το κτίριο έχει κάτοψη σχήματος Π, ενώ ο χώρος που περικλείεται από τα σκέλη του Π, έχει διαμορφωθεί σε αίθουσα τελετών. Στην πρόσοψη ξεχωρίζει τετράστυλο δωρικό πρόπυλο και το αέτωμα.
Νικολαΐδειο Γυμνάσιο Πάφου
Προπύλαια του Ιακωβείου Γυμναστηρίου