Επιγραφή Ιδαλίου

Η Επιγραφή Ιδαλίου αποτελεί τον αρχαιότερο τίτλο ιδιοκτησίας που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα κι είναι ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών στην Κύπρο.

Βρέθηκε το 1850 από Δαλίτη γεωργό, και ανασκάφηκε στο ναό της θεάς Αθηνάς (δυτική ακρόπολη) στο χώρο του Αρχαίου Ιδαλίου. Χρονολογείται πριν το 470 π.Χ, αναλογιζόμενοι ότι ο ναός καταστράφηκε από τους Πέρσες  περίπου εκείνη την περίοδο. Έκτοτε, η Επιγραφή Ιδαλίου πέρασε στην κατοχή του γάλλου Δούκα ντε Λουϋν και το 1862 κληροδοτήθηκε από την Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.

Η Επιγραφή Ιδαλίου, γνωστή και ως Πλάκα του Ονασίλου είναι μια ορειχάλκινη πινακίδα, δύο όψεων, γραμμένη στην κυπροσυλλαβική γραφή. Σήμερα, την εικόνα αυτού του σπουδαίου αξιοθέατου πολιτισμού έχει υιοθετήσει σαν έμβλημά του, το τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας του νησιού.

Στην συγκεκριμένη πινακίδα χαράχθηκε η κατατεθειμένη συμφωνία του βασιλιά Στασίκυπρου και των κατοίκων του αρχαίου βασιλείου του Ιδαλίου με τον γιατρό Ονάσιλο και τους αδερφούς του. Διαβάζοντας σήμερα την σχεδόν νομικίστικη Επιγραφή Ιδαλίου, ο Ονάσιλος όφειλε να θεραπεύει χωρίς πληρωμή τους τραυματισμένους στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου με τους Φοίνικες (Κιτιείς), ενώ σε αντάλλαγμα, ο Στασίκυπρος και ο λαός, του παραχωρούσαν ένα μέρος της κρατικής γης, και μάλιστα ατελώς. Σε περίπτωση όμως που επιστρέφονταν πίσω σε αυτούς το κομμάτι της γης, θα έπρεπε να πληρώσουν στον Ονάσιλο και τα αδέρφια του, ένα τάλαντο αργυρού. Παράλληλα, το γεγονός ότι η συμφωνία  ήταν κατατεθειμένη στο ναό της Αθηνάς, δηλώνει και το απαραβίαστο του όρκου που είχε δοθεί. Από το κείμενο της επιγραφής, οι μελετητές επίσης συμπεραίνουν ότι εκείνη την περίοδο, ο βασιλιάς δε συγκέντρωνε από μόνος του όλες τις εξουσίες, ακόμη κι αν υπήρχε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, υποδηλώνοντας έντονα τα Αθηναϊκά δημοκρατικά στοιχεία της κοινωνίας εκείνης.  Επιπλέον, η πινακίδα δίνει πληροφορίες και για ένα από τα αρχαιότερα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, ενημερώνοντάς μας για το πώς ήταν οργανωμένος ο διαχωρισμός της γης, (με θεσμούς ανάλογους του σημερινού κτηματολογίου).

Σήμερα, με πρωτοβουλία του Ομίλου Τοπικής Ιστορίας Κύπρου (Ο.Τ.Ι.Κ) και σε συνεργασία με το δήμο Δαλίου, το Τμήμα Αρχαιοτήτων, αλλά και με την ευγενική χειρονομία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, ένα πιστό αντίγραφο της περίφημης Επιγραφής Ιδαλίου εκτίθεται από το Νοέμβριο 2010 στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίου Ιδαλίου.