Ελιόμυλος Συκόπετρας
Ο ελιόμυλος Συκόπετρας αποτελεί αρχαίο μνημείο και λαϊκό Μουσείο για την κοινότητα του ομώνυμου χωριού στην επαρχία Λεμεσού της Κύπρου, αλλά και κομμάτι της ιστορίας του νησιού.
Αποτελούμενος από ένα μόνο δωμάτιο με πετρόκτιστους τοίχους και ξύλινη δίκλινη στέγη με κεραμίδια, ο ελιόμυλος Συκόπετρας οικοδομήθηκε τον 19ο αιώνα με ακατέργαστες πέτρες της περιοχής και πηλό. Ο ελιόμυλος ανήκε στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, η οποία και παραχωρούσε το δικαίωμα εκμετάλλευσης σε ιδιώτη, με αντάλλαγμα μια προκαθορισμένη ποσότητα λαδιού.
Άρρηκτα συνδεδεμένος με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του ομώνυμου χωριού ο ελιόμυλος Συκόπετρας δεν έχει αλλάξει μέσα στην μακραίωνη πορεία του. Πιθανολογείται σαν ο πιο αρχαίος ελιόμυλος στο νησί και αποτελείται από ένα ακίνητο κι ένα κινητό μέρος. Έναν τεράστιο πέτρινο τροχό, το λιθάριν ή μυλόπετρα, που κατά παράδοση πελεκήθηκε επιτόπου και μεταφέρθηκε από τους χωριανούς μέχρι τον ελιόμυλο, το οποίο και πολτοποιούσε τους καρπούς της ελιάς, κι από ένα μεγάλο και παχύ κοντάρι ή βολίτζιν, το οποίο είχε τη χρήση μοχλού επί της διαδικασίας της παραγωγής λαδιού. Γι’ αυτό δεν έφτανε η δύναμη δύο μόνο αντρών, χρειάζονταν τουλάχιστον τέσσερις για να το γυρίζουν με δύναμη ωστέ να πιεστεί ο καρπός μές την πέτρινη λεκάνη και να βγει το ελαιόλαδο. Επίσης, υπήρχαν και δύο ξύλινοι στύλοι για την τελική συλλογή του λαδιού.
Επιπλέον, στον ελιόμυλο Συκόπετρας ο επισκέπτης μπορεί να δει την παλιά μέγγενη (στρόγιγγα) και τα ζεμπίλια (σκεύη) που γεμίζονταν με τον πολτοποιημένο ελαιόκαρπο. Έπειτα, ο επισκέπτης ταξιδεύει στο χρόνο τα με πήλινα πιθάρια που στέκουν εκεί μέχρι και σήμερα άθικτα, στο σημείο όπου παλιότερα έβραζαν πάνω από καζάνια φωτιάς για να ξεχωρίσει το λάδι από της ακαθαρσίες.
