Διάριζος

Ο Διάριζος αποτελεί τον τέταρτο μεγαλύτερο ποταμό της Κύπρου και έναν από τους σημαντικότερους στο νησί. Πηγάζει από την οροσειρά του Τροόδους, στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Κύκκου (κοντά στην επιβλητική Μονή Κύκκου) και το χωριό Φοινί και εκβάλλει κοντά στα Κούκλια της επαρχίας Πάφου.

Με συνολικό μήκος που φτάνει τα 42 χιλιόμετρα, ο Διάριζος είναι από τα ελάχιστα ποτάμια του νησιού που έχουν συνεχή ροή όλες τις εποχές του χρόνου και δίνει περίπου το 20% της συνολικής ροής νερού στη Μεγαλόνησο. Για αυτό το λόγο, από τη δεκαετία του 1990 τα νερά του εκτρέπονται μέσω υπόγειας σήραγγας μήκους 14 χιλιομέτρων στο μεγαλύτερο φράγμα της Κύπρου, το φράγμα του Κούρρη στη Λεμεσό.

Η ονομασία του οφείλεται στις δυο ρίζες-πηγές του ποταμού, τα ρέματα Πλατύς και Καμινάρια. Ξεκινώντας την πορεία του από το νοτιοδυτικό άκρο της επαρχίας Λευκωσίας και αφού δεχτεί τα νερά μικρότερων παραποτάμων, εισέρχεται στην επαρχία Πάφου για να καταλήξει στα νοτιοδυτικά παράλια.

Με συνεχείς εναλλαγές τοπίου, εγκαταλελειμμένους οικισμούς και άγρια παρθένα φύση, ο Διάριζος συναντά στο πέρασμά του επίσης πολλά μονοπάτια της φύσης, τον καταρράκτη της Χαντάρρας και τον Διπλοχάνταρο, το ενετικό Γεφύρι Τζελεφού και το ενετικό Γεφύρι της Ελιάς, παλιούς νερόμυλους και το φράγμα της Αρμίνου.  Στο τέλος της πορείας του, ο ποταμός διασχίζει και το δάσος της Πάφου με σπάνια είδη άγριων ζώων, πουλιών και ερπετών που προστατεύονται από τη νομοθεσία.

Ο Διάριζος με την επιβλητική του παρουσία χειμώνα-καλοκαίρι, έχει δημιουργήσει την περίφημη κοιλάδα Διαρίζου που κατοικούνταν από την αρχαιότητα και σήμερα η έκτασή της καλύπτεται από καλλιέργειες εσπεριδοειδών και καταπράσινα χωριά, ενώ προστατεύεται όντας ενταγμένη ως περιοχή στο Natura 2000. Την κοιλάδα επισκέπτονται πολλοί Κύπριοι και ξένοι τουρίστες, αλλά και επιστήμονες (εντομολόγοι, πτηνολόγοι, γεωλόγοι) για να μελετήσουν την όμορφη αυτή περιοχή.

Αν και 4ος σε μήκος μετά τους Πεδιαίο, Γιαλιά και Σερράχη, ο Διάριζος θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους ποταμούς λόγω της ομορφιάς που προσδίδει στις περιοχές που ποτίζει, λόγω των καλλιεργήσιμων εκτάσεων ενισχύοντας την οικονομία των κατοίκων απ’τα χωριά που περνάει και λόγω και των βιοτόπων που δημιουργεί ως καταφύγιο για πολλά φυτά και ζώα.