Αχυρώνας Λιοπετρίου

Ο Αχυρώνας του Λιοπετρίου είναι ίσως ένα όχι μόνο από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της επαρχίας Αμμοχώστου, αλλά και της Κύπρου, που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Λιοπέτρι.

Το κυπριακό ζήτημα κατά το δεύτερο μισό του 1958 είχε λάβει τον χαρακτήρα μετωπικής σύγκρουσης, με την Βρετανία να προσπαθέι να δημιουργήσει συνθήκες που να ικανοποιούν τις απαιτήσεις της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων για διχοτόμηση του νησιού, εξαγριώνοντας τους Έλληνες της Κύπρου που επιθυμούσαν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο Αχυρώνας του Λιοπετρίου, κάνει  συναισθηματικές αναφορές στη συμπλοκή που συνέβει στο Λιοπέτρι πίσω στις 2 του Σεπτέμβρη του 1958, και τελικά αποτυπώθηκε στην ελληνοκυπριακή συλλογική μνήμη ως «η Μάχη του Αχυρώνα» ή «το Ολοκαύτωμα του Αχυρώνα», ενώ θεωρείται μέχρι και τις μέρες μας ως ένα από τα σημαντικότερα επεισόδια του Κυπριακού Αγώνα από το 1955 εώς και το 1959.

Ο πλέον αναστηλωμένος Αχυρώνας του Λιοπετρίου ή κατ’ άλλους το νέο Χάνι της Γραβιάς, καλωσορίζει τον επισκέπτη με τα δεσπόζοντα αγάλματα τεσσάρων ηρώων της ΕΟΚΑ, χωρίς όμως να του θυμίζει πολλά από τη μάχη που δόθηκε. Μόλις όμως ο επισκέπτης εισέλθει στον ηρωικό χώρο και σ’ ένα από τα δωμάτια που υπάρχουν εκεί, ξεφυλλίζοντας εφημερίδες με δημοσιεύματα της εποχής, προσωπικά  αντικείμενα των πεσόντων, αλλά και ιδιόχειρες επιστολές καθώς και φωτογραφίες τους, ταξιδεύει σε μια από τις ιστορικότερες μάχες της ΕΟΚΑ, κατά την οποία και σημειώθηκε η μεγαλύτερη σε αριθμό απώλεια για τους αγωνιστές της απελευθέρωσης της Κύπρου.  Ένα σχετικά άγνωστο ολοκαύτωμα, όταν οι Βρετανοί έκαψαν ζωντανούς τέσσερις αγωνιστές της ΕΟΚΑ και ο Γρίβας Διγενής εκτέλεσε τον αδερφό ενός από τους αγωνιστές, ο οποίος τελικά και τους πρόδωσε.

Η ιστορία που αφηγείται ο Αχυρώνας του Λιοπετρίου έχει ως εξής: τέσσερις φίλοι και συναγωνιστές, ο Φώτης Πίττας, ο Ηλίας Παπακυριακού, ο Ανδρέας Κάρυος και ο Χρίστος Σαμάρας, είχαν φτάσει πολύ νωρίτερα στο συγκεκριμένο κοκκινοχώρι, προκειμένου να εκπαιδεύσουν τους κατοίκους του στις πολεμικές επιχειρήσεις. Μερικές μέρες μετά, ισχυρές αγγλικές δυνάμεις περικυκλώνουν το χωριό, αποκόπτοντας κάθε δυνατό τρόπο διαφυγής για τους κατοίκους. Πολλοί συλαμβάνονται και οδηγούνται για ανάκριση. Τελικά μαθαίνεται που κρύβονται οι αγωνιστές και περικυκλώνεται ο Αχυρώνας, μέχρι που οι Βρετανοί αποφάσισαν να περιχύσουν το χώρο με βενζίνη και να κάψουν ζωντανούς τους αντιστάτες. Οι αγωνιστές, καθώς έπεφταν νεκροί από τα πυρά του εχθρού, πυροβολούσαν ενάντιά τους.

Η σημερινή διαμόρφωση του Αχυρώνα του Λιοπετρίου σ’ ενιαίο μνημειακό χώρο έγινε με τα έργα των Νίκο Κουρούσιη και Μαργαρίτας Δανού με πρωτοβουλία του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955 -1959 και της Κοινότητας Λιοπετρίου.