Άγιος Νικόλαος των Γάτων

Ο Άγιος Νικόλαος των Γάτων είναι μια από τις ιστορικές εκκλησίες-μοναστήρια της Κύπρου και βρίσκεται 2 χιλιόμετρα ανατολικά του Ακρωτηρίου Λεμεσού και πολύ κοντά στην Αλυκή Ακρωτηρίου.

Ένα από τα αξιοθαύμαστα μοναστήρια της επαρχίας Λεμεσού και ενδεχομένως το αρχαιότερο σε όλο το νησί, ο Άγιος Νικόλαος των Γάτων ιδρύθηκε από την Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν  η ίδια επισκέφτηκε την Κύπρο μετά το ταξίδι της στους Αγίους Τόπους και άφησε ένα κομμάτι από τον Τίμιο Σταυρό.

Το μοναστήρι είναι στενά συνδεδεμένο με διάφορους θρύλους και παραδόσεις που αναδεικνύουν τη σημασία του στο πέρασμα των αιώνων. Η κυρίαρχη παράδοση είναι αυτή που του έδωσε και αυτό το αξιοπερίεργο προσωνύμιο. Όταν η Αγία Ελένη ίδρυσε το μοναστήρι, η χερσόνησος του Ακρωτηρίου κατακλυζόταν από εκατομμύρια δηλητηριώδη φίδια που πολλαπλασιάστηκαν εξαιτίας μιας μακράς περιόδου ανομβρίας που προκάλεσε λοιμικές ασθένειες στον πληθυσμό. Αφού άφησε τον Τίμιο Σταυρό με την επιστροφή της από τα Ιεροσόλυμα, έφερε μαζί της και εκατοντάδες γάτους για να εξολοθρεύσουν τα φίδια, ενώ παράλληλα έδωσε εντολή να σταλεί πλοίο γεμάτο γάτες από τη Μικρά Ασία. Ο όρμος ονομάστηκε έκτοτε Ακρωτήριο των Γάτων ή Κάβο Γάτα.

Σύμφωνα με άλλη πηγή, ο Καλόκαιρος πρώτος βυζαντινός διοικητής στην Κύπρο που έστειλε ο μεγάλος Κωνσταντίνος  τον 4^ο αιώνα, έχοντας ως στόχο την εξολόθρευση των φιδιών, συγκέντρωσε στο μοναστήρι χίλιους περίπου γάτους, οι οποίοι όταν άκουγαν το σήμαντρο να ηχεί, διέκοπταν το κυνήγι των φιδιών και μαζεύονταν στο προαύλιο της εκκλησίας όπου υπήρχαν κυκλικές ξύλινες σκάφες με φαγητό.

Ο Άγιος Νικόλαος των Γάτων κατά τη διάρκεια των αιώνων υπέστη καταστροφές, λεηλασίες αλλά και ερημώθηκε. Δεν είναι βέβαιο αν το αρχικό μοναστήρι ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, δεδομένου ότι υπάρχουν πηγές που αναφέρονται σε ένα μοναστήρι στην περιοχή αφιερωμένο στην Παναγία Θεοτόκο. Κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας, αποτέλεσε καταφύγιο μοναχών που διώκονταν από τους εικονομάχους βυζαντινούς αυτοκράτορες. Το 1570, κάηκε και λεηλατήθηκε από τους Τούρκους και δε λειτούργησε μέχρι και το 18^ο αιώνα, εποχή που ο μητροπολίτης Κιτίου, Μακάριος Α΄, ανέλαβε την ανακαίνισή του. Το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε ξανά και μετά από πολλές προσπάθειες, δυο μοναχές από τον Μονή Αγίου Γεωργίου Αλαμάνου το 1983, προσπάθησαν την επαναλειτουργία του. Μάλιστα,  λόγω των πολλών ερπετών που είχε το εγκαταλελειμμένο μοναστήρι, υιοθέτησαν την αρχαιότερη τακτική, φέρνοντας 100 γάτους.

Ο Άγιος Νικόλαος των Γάτων συνιστά ένα κτιριακό συγκρότημα με τον κυρίως ναό, τα ερείπια της πρώτης μονής, τα κελιά των καλογριών και τον όμορφο κήπο του.

Ο κυρίως ναός αποτελεί κτίσμα του 14^ου αιώνα και είναι μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική με εντυπωσιακή κεντρική είσοδο στην οποία υπάρχουν οι ανάγλυφες μορφές των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, καθώς και την ανατολική είσοδο του ναού να κοσμείται με πέντε οικόσημα, δυο εκ των οποίων είναι εμβλήματα των Λουζινιανών. Στο εσωτερικό του ναού, υπάρχουν απομεινάρια παλιών τοιχογραφιών και η θαυματουργή εικόνα του του Αγίου Νικολάου.

Τα ερείπια του πρώτου μοναστηριού, τα κελιά και οι διάδρομοι βρίσκονται βόρεια από το ναό. Οι διάδρομοι καλύπτονται από πετρόκτιστα και καμαρωτά τόξα.

Σήμερα το γυναικείο μοναστήρι συνεχίζει να προσφέρει στέγη σε αρκετούς γάτους, συνεχίζοντας την μακραίωνη παράδοση.

Άγιος Νικόλαος των Γάτων

Ακρωτήριο Γάτα, Λεμεσός

Ώρες Λειτουργίας: Καθημερινά όλο το χρόνο 08:00-17:00

Τηλέφωνο: 00357 25 952 621

Φαξ: 00357 25952647