Άγιος Μάμας Λουβαρά
Ο Άγιος Μάμας Λουβαρά στην Κύπρο υπάγεται στην επαρχία Λεμεσού και βρίσκεται στα ανατολικά του ομώνυμου χωριού και πολύ κοντά στην μεγάλη εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου.
Δίπλα σε μια καταπράσινη ρεματιά και σε ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο στο νότιο τμήμα της οροσειράς του Τροόδους, ο Άγιος Μάμας Λουβαρά είναι μικρή πετρόχτιστη μονόκλιτη βασιλική με ξύλινη κεραμιδοσκεπή και πλινθόχτιστο δάπεδο και θεωρείται ένας από τους πλέον αξιόλογους ναούς που είναι αφιερωμένοι στο συγκεκριμένο άγιο.
Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο δυτικό τοίχο, η εκκλησία υφίσταται από τα μέσα του 15ου αιώνα, το 1455 συγκεκριμένα και επί Ενετοκρατίας, όταν οι πρώτοι οικιστές του Λουβαρά άρχισαν να καταφθάνουν από κοντινό οικισμό που βρισκόταν στην πλαγιά βουνοκορφής, στα βορειοανατολικά της σημερινής τοποθεσίας του χωριού.
Ο ναός του Αγίου Μάμα Λουβαρά είναι χτισμένος με πέτρα από τις κοντινές ρεματιές από τον ιερέα Κωνσταντίνο και δαπάνει δυο ζευγαριών ευγενών της εποχής, που μάλιστα, εικονίζονται σε στάση δέησης δίπλα στην επιγραφή. Η εκκλησία έχει δύο εισόδους, μία στην νότια και μία στη δυτική πλευρά, ενώ ο νάρθηκας στο δυτικό άκρο της εκκλησίας αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη.
Η αγιογράφηση του ναού που σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση, έγινε το 1495 από τον γνωστό αγιογράφο Φίλιππο Γουλ, γόνο εξελληνισμένης γενουατικής οικογένειας, ο οποίος αγιογράφησε και τον ναό του το Σταυρό του Αγιασμάτη στο χωριό Πλατανιστάσα. Στις αγιογραφίες, που αποτελούν το μεταβατικό στάδιο από τη βυζαντινή στην ιταλοβυζαντινή σχολή του τέλους του 15ου και των αρχών του 16ου αιώνα και χαρακτηρίζονται από ένα συγκερασμό της δυτικής τέχνης με πρότυπα της Μακεδονικής Σχολής, παρουσιάζονται άγιοι και σκηνές από τη ζωή του Χριστού, θαύματα, τα Πάθη και την Ανάσταση. Μάλιστα, πολλές από αυτές, είναι δημιουργημένες σε μικρογραφία λόγω των μικρών διαστάσεων του ναού, κάτι ασυνήθιστο και αξιοπερίεργο.
Ο Άγιος Μάμας Λουβαρά, μία από τις πολλές όμορφες εκκλησίες της Κύπρου είναι κλειστός και ο επισκέπτης μπορεί να ζητήσει το κλειδί για την εκκλησία από κατοίκους της περιοχής. Ο ναός πανηγυρίζει στις 2 Σεπτεμβρίου, ημέρα που γιορτάζει ο άγιος.
