Τέμενος Αγίας Σοφίας

Το τέμενος Αγίας Σοφίας Πάφου βρίσκεται στην περιοχή του Μούτταλου, στο λεγόμενο και ως Κτήμα, κοντά στη Δημοτική Αγορά Πάφου και αποτελεί ένα από τα αξιοθέατα πολιτισμού στην πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας.

Ένα κτίσμα με συνδυασμό μεσαιωνικών και οθωμανικών στοιχείων αρχιτεκτονικής, που επισκέπτονται πολλοί ντόπιοι και ξένοι τουρίστες σε μια ιστορική συνοικία για την πόλη στην οδό Ναμίκ Κεμάλ, το τέμενος Αγίας Σοφίας Πάφου ήταν αρχικά χριστιανικός ναός αφιερωμένος στην εν λόγω αγία, ενώ κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας, αποτέλεσε την έδρα του Επισκόπου Πάφου. Ο αρχικός ναός ήταν μια τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και οικοδομήθηκε το 12^ο-13^ο αιώνα, αλλά πιθανότατα καταστράφηκε το 14^ο αιώνα μ.Χ. Απομεινάρια αυτής της περιόδου είναι το βόρειο κλίτος, ενώ εξωτερικά είναι ευδιάκριτη η βόρεια πλευρά της αψίδας του κεντρικού κλίτους.

Αργότερα, το 15^ο ή 16^ο αιώνα, στη θέση του χτίστηκε μικρότερος ναός, τύπου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο, ο οποίος ενσωμάτωνε το βόρειο κλίτος της αρχικής κατασκευής του. Ο τρούλος οχτάπλευρο τύμπανο και οχτώ παράθυρα, ένα σε κάθε πλευρά. Η πρόσβαση  στο ναό γινόταν από τις δυο εισόδους στα δυτικά και τα νότια.

Μετά τις αρχές της Τουρκοκρατίας στην Κύπρο (το 1571) μέχρι και την τουρκική εισβολή του 1974, η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί, με όλες τις απαραίτητες μετατροπές στο κτίσμα. Προστέθηκε μιναρές στη βορειοδυτική γωνία, οι τοίχοι καλύφθηκαν με κονίαμα, ενώ εσωτερικά κατασκευάστηκε ξύλινο δάπεδο και τοποθετήθηκε νέα επίπλωση στα ισλαμικά πρότυπα. Γύρω από το ναό υπάρχει μουσουλμανικό νεκροταφείο.

Το τέμενος Αγίας Σοφίας Πάφου ή αλλιώς τζαμί Κεμπίρ ή και τζαμί του Μούτταλου, είναι ένα από τα σημεία που θα περάσει ο επισκέπτης κατά την περιήγησή του στα όμορφα στενά της Κάτω Πάφου και συγκεκριμένα της τουρκικής γειτονιάς του Κτήματος. Δεν είναι επισκέψιμο στο εσωτερικό του, αλλά μπορεί κάποιος να το απολαύσει εξωτερικά.