Τάλα

Η Τάλα είναι χωριό της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο και απέχει 11 χιλιόμετρα βόρεια της ομώνυμης πόλης, 73 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού και 160 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Βρισκόμενη σε υψόμετρο 280 μέτρων και συνδυάζοντας όμορφη θέα σε βουνό και θάλασσα, η Τάλα είναι περιοχή όπου καλλιεργούνται αμπέλια (οινοποιήσιμες και επιτραπέζιες ποικιλίες), εσπεριδοειδή, χαρουπιές, ελιές, αμυγδαλιές, καρυδιές, σιτηρά και λαχανικά, αφού λειτούργησε ευεργετικά για τον τόπο το αρδευτικό έργο του φράγματος  του Ασπρόκρεμου.

Το χωριό δεν αναφέρεται σε μεσαιωνικές πηγές, αν και η ονομασία του θεωρείται ότι προήλθε κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας, από το επώνυμο μιας πλούσιας οικογένειας ευγενών της Κύπρου, της οικογένειας Ντ΄ Άβιλα στην οποία ανήκε τότε ο οικισμός ως φέουδο. Πάντως, δε λείπουν και οι ενδείξεις για αρχαιότερη κατοίκηση στην περιοχή, καθώς στα νότια του χωριού βρέθηκε αρχαιολογικός χώρος των Προϊστορικών Χρόνων.
Πλέον, ένας ανεπτυγμένος και κατεξοχήν τουριστικός προορισμός, μια ανάσα από την πρωτεύουσα της επαρχίας, η Τάλα κατέχει τρεις αξιοσημείωτες πρωτιές στην Κύπρο. Η κοινότητα είναι η μοναδική στο νησί της Αφροδίτης που έχει ισάριθμους ξένους μόνιμους κατοίκους και αυτόχθονες, αριθμώντας στο σύνολο περίπου 5.000. Αποτέλεσμα της έντονης οικιστικής ανάπτυξης των τελευταίων δεκαετιών, η Τάλα προσέλκυσε μεγάλο αριθμό αλλοδαπών (2.500 περίπου Βρετανοί, Ρώσοι, Άραβες,Νορβηγοί και άλλοι) που την επέλεξαν για το καλό της κλίμα και τη γειτνίαση με την Πάφο και τις πάμπολλες υποδομές της.

Η έτερη πρωτιά που απολαμβάνει το χωριό αφορά το είδος τουρισμού που προσελκύει. Θεωρείται η μοναδική κοινότητα στην επαρχία Πάφου και ενδεχομένως η μοναδική σε όλο το νησί, στην οποία ο τουρισμός έχει αμιγώς θρησκευτικό περιεχόμενο. Η παγκοσμίως αναγνωρισμένη Μονή Αγίου Νεοφύτου, το σημαντικότερο αξιοθέατο της Τάλας, βρίσκεται 3 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού και αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδες τουριστών κάθε χρόνο από όλα τα μέρη της γης και κυρίως τη Ρωσία.

Η τρίτη πρωτιά της περιοχής έχει να κάνει με το φυσικό περιβάλλον της. Στην τοποθεσία «Στεφάνου» εντοπίζονται τα «καπνίσματα», πανύψηλα δέντρα που το ύψος τους ξεπερνά τα 10 μέτρα και έχουν φύλλωμα σε σχήμα παλάμης. Τα μοναδικά αυτά σε όλη την Κύπρο δέντρα απαντώνται μόνο εδώ και σε περιοχή στη Μέση Ανατολή. Η ιδιότυπη ονομασία τους προέκυψε από το γεγονός ότι ο φλοιός του δέντρου εκκρίνει ένα είδος πίσσας που χρησιμοποιείται στην εκκλησία για κάπνισμα, αντί του λιβανιού. Αν και είναι άγνωστο πώς φύτρωσαν ή πώς βρέθηκαν εδώ αυτά τα δένδρα, η παράδοση αναφέρει ότι τα έφερε μαζί του ο Άγιος Νεόφυτος όταν επέστρεψε από τους Αγίους Τόπους. Οι προσπάθειες να μεταφυτευτούν τα καπνίσματα σε άλλες περιοχές, ήταν άκαρπες, διατηρώντας την παρουσία του είδους εδώ και αρκετούς αιώνες μόνο στη περιοχή της Τάλας.

Ο πολυπληθής οικισμός δίνει πολλαπλές επιλογές στους επισκέπτες του, καθώς εδώ βρίσκονται πολλά εστιατόρια και ταβέρνες, καφενεία και καφετέριες, ενώ για την παραμονή στην περιοχή, υπάρχουν πολλά τουριστικά καταλύματα για κάθε πορτοφόλι, καθώς και τουριστικά χωριά. Στην κοινότητα έχουν ανεγερθεί πολλές σύγχρονες κατοικίες από ντόπιους και από ξένους, επαύλεις και βίλες, οι οποίες χρησιμοποιούνται είτε για μόνιμη κατοικία, είτε για εξοχικό.

Το χωριό είναι επίσης γνωστό για την άνθιση πολλών παραδοσιακών τεχνών από τις οποίες επιβιώνουν σήμερα η ξυλογλυπτική και το πλούμισμα των κολοκυθιών με εκπροσώπους τους, μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού. Κάτι που επίσης αξίζει στην περιοχή είναι τα περιποιημένα πάρκα (όπως το κοινοτικό Πάρκο «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΕΒΕΝΤΗΣ» με το όμορφο αμφιθέατρο) και το Πολυπολιτισμικό Κέντρο Τεχνών.

Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της κοινότητας είναι η κεντρική εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης του 15^ου-16^ου αιώνα, ένα σημαντικό μνημείο που επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Ο μεσαιωνικός ναός είναι μονόκλιτο κτίσμα με τρούλο, το οποίο δέχτηκε τροποποιήσεις και επεκτάθηκε ώστε να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πιστών. Η σημερινή εκκλησία προέρχεται από αυτήν την επέκταση και ανακατασκευή της παλιότερης καμαροσκέπαστης εκκλησίας η οποία είχε μικρότερο μήκος. Στο κέντρο του δυτικού τοίχου υπάρχει η αρχική θύρα, ενώ οι υπόλοιπες είναι μεταγενέστερης χρονολογίας. Από την αρχική εκκλησία σώζονται κάποιες τοιχογραφίες κάτω από ασβεστόχρισμα του δυτικού τοίχου που αναπαριστούν τη Δευτέρα Παρουσία.

Στην περιοχή «Στεφάνου» βρίσκεται και το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, που αναστηλώθηκε το 1990. Σύμφωνα με πηγές, εκεί υπήρχε το παλιό ομώνυμο χωριό το 16^ο αιώνα, αφού στα ερείπια του ξωκλησιού βρέθηκαν κατάλοιπα άλλου ναού, αφιερωμένου στον Άγιο Στέφανο. Το ξωκλήσι των Αγίων Σαράντα αναστηλώθηκε το 1994, ενώ  το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας, χτίστηκε με δωρεά της πριγκίπισσας Ζήνας Κάνθερ Ντετύρας η οποία κατάγεται από την περιοχή και έχει κάνει πολλές δωρεές σε όλη την Κύπρο.

Ο τόπος έχει ακόμα ένα λόγο να περηφανεύεται, καθώς είναι η γενέτειρα του 94^ου Αρχιεπισκόπου Κύπρου, Χρυσοστόμου Β’. Ο κατά κόσμον Ηρόδοτος Δημητρίου, ο οποίος παραμένει ενεργό στέλεχος της τοπικής κοινωνίας παρά τα αυστηρά θρησκευτικά του καθήκοντα,  έμαθε τα πρώτα του γράμματα στο χωριό και αργότερα, έγινε δόκιμος μοναχός της Μονής Αγίου Νεοφύτου.

Το μνημείο ηρώων στην τοποθεσία ΑΠΗΣ κοντά στα διοικητικά σύνορα της Τάλας και Κισσόνεργας, είναι αφιερωμένο στους πεσόντες Μιλτιάδη Στυλιανού και Χρίστο Κκέλη που έδωσαν τη ζωή τους ενάντια στους Άγγλους, κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959.