Στρουμπί

Το Στρουμπί στην Κύπρο είναι χωριό της επαρχίας Πάφου και απέχει 18 χιλιόμετρα βόρεια της ομώνυμης πόλης, 80 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού και 165 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Χτισμένο σε υψόμετρο 450 μέτρων και σε ένα καταπράσινο τοπίο με τουλίπες, ελαιώνες, εντυπωσιακά φαράγγια και στο μέσο της διαδρομής που οδηγεί από την Πάφο στην Πόλη Χρυσοχούς, το Στρουμπί με τους 800 περίπου κατοίκους, είναι ένα από τα πιο γραφικά και μεγάλα χωριά της επαρχίας. Σε αυτό το μεγάλο αμπελοχώρι που έζησε μεγάλες δόξες μέχρι τη δεκαετία του 1980, καλλιεργούνται εκτός από αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών με σημαντικότερη την ερυθρή «Μαύρο» και άλλες (καρινιά, λευκά, και σαβινιόν, λευκάδα, σαρντονέ και σουλτανίνα), ενώ συναντώνται και φρουτόδεντρα, αμυγδαλιές, ελιές και καρυδιές. Η παραγωγή σταφυλιών δεν περιορίζεται μόνο στο κρασί, αλλά προορίζεται και για την παρασκευή της περίφημης ζιβανίας, του παλουζέ και του σουτζούκου, που είναι κυπριακά παραδοσιακά εδέσματα.

Στο εσωτερικό του οικισμού που διατηρεί μέχρι και σήμερα ανόθευτη την παράδοση και μέσα από τα στενά δρομάκια του, ξεπροβάλλουν αναπαλαιωμένα οικοδομήματα λαϊκής αρχιτεκτονικής με ξύλινες πόρτες και εσωτερικές αυλές, όμορφα πετρόκτιστα σπίτια με περιποιημένους και ανθισμένους κήπους, ενώ λίγο πιο βόρεια έχουν ανεγερθεί πολυτελείς κατοικίες από Κύπριους και ξένους που τις χρησιμοποιούν ως εξοχικά ή και για μόνιμη κατοίκηση. Στην περιοχή κατά το παρελθόν υπήρχαν εργοστάσια επεξεργασίας σταφυλιών τα οποία έκλεισαν λόγω της βιομηχανοποίησης και της αστυφιλίας, με μοναδικό σήμερα το μεγαλύτερο εργοστάσιο κρασιού στο νησί «Καμανταρένα» της συνεταιριστικής ΣΟΔΑΠ.

Το Στρουμπί ήταν γνωστό από τα αρχαία χρόνια και την ύστερη νεολιθική εποχή του Χαλκού, κυρίως λόγω της εξαιρετικής ποιότητας των κρασιών του, ενώ συναντάται με την ίδια ονομασία από τα χρόνια του Μεσαίωνα και περιλαμβάνεται στα ιδιωτικά φέουδα της περιόδου της Φραγκοκρατίας. Η ονομασία του συνδέεται με την προηγούμενη τοποθεσία που ήταν κτισμένο και βρισκόταν σε χώρο «στρουμπουλό» σε σχήμα σβούρας, αλλά μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το χωριό ανήκε σε κάποιον που ονομαζόταν Στρουμπής που σήμαινε κοντό και χοντρό άνθρωπο.

Ο παλιός οικισμός βρισκόταν 1 περίπου χιλιόμετρο βορειότερα του σημερινού, αλλά μετά το μεγάλο σεισμό που έπληξε την ευρύτερη περιοχή της Πάφου το 1953, το χωριό καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, εγκαταλείφθηκε και οι κάτοικοι μετοίκησαν σε ασφαλέστερο μέρος. Κάποιοι ντόπιοι, πάντως, όταν πάντρεψαν τα παιδιά τους, επέστρεψαν στο «παλιό χωριό» και τώρα κατοικούνται και οι 2 οικισμοί.

Ο επισκέπτης που θα φτάσει στο Στρουμπί, έχει πολλά να δει, τις εκκλησίες του χωριού, τα γραφικά καφενεία στην πλατεία του και ιστορικά μνημεία, όπως τα κρατητήρια που βρίσκονται κοντά στην είσοδό του. Τα κρατητήρια είναι ένα από τα 8 που λειτούργησαν κατά την περίοδο της αγγλοκρατίας ως φυλακές και χώροι βασανιστηρίων των αγωνιστών της ΕΟΚΑ του 1955-59. Σε μικρή απόσταση από τα κρατητήρια και σε μια βουνοπλαγιά, συναντάται και το βυζαντινού ρυθμού ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας που γιορτάζει με λιτάνευση της εικόνας στις 17 Ιουλίου.

Στην πλατεία που είναι ο πυρήνας της κοινότητας και το πιο πολυσύχναστο σημείο για ντόπιους και τουρίστες, εντοπίζονται τα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου, αλλά και παραδοσιακά καφενεία, εστιατόρια και παραδοσιακές ταβέρνες με εξαιρετικό φαγητό της ώρας και ντόπιους μεζέδες. Στην πλατεία βρίσκεται και ο πανύψηλος αιωνόβιος ευκάλυπτος, σήμα κατατεθέν του χωριού και κοντά του η κύρια εκκλησία με την ονομασία «η του Θεού Σοφία». Ο ναός αποτελεί πετρόχτιστο οικοδόμημα βυζαντινού ρυθμού με τρούλο που χτίστηκε τη δεκαετία του 1950 μετά το σεισμό, ως αντικατάσταση του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στο «παλιό χωριό» και τότε είχε υποστεί μεγάλες ζημιές. Η εικόνα του Αγίου Πνεύματος που χρονολογείται από τον 15^ο αιώνα βρίσκεται εντός του ναού και γιορτάζει ανήμερα του Αγίου Πνεύματος με λιτάνευση της εικόνας.

Ο Άγιος Γεώργιος, η προηγούμενη κύρια εκκλησία στο Στρουμπί, γοτθικού ρυθμού, χτίστηκε το 1914, αλλά όπως προαναφέρθηκε, υπέστη φθορές από το σεισμό και επισκευάστηκε προσωρινά το 1958.  Ένας δεύτερος σεισμός το 1996, όμως, επιδείνωσε την οικοδομική του κατάσταση. Στο εξωτερικό του ναού διακρίνονται ανάγλυφες παραστάσεις ως διακοσμητικά στοιχεία με διάφορα σταφύλια και λιοντάρια, αλλά και τη μορφή του Αγίου Γεωργίου. Η εκκλησία λειτουργεί μόνο μια φορά το μήνα, αλλά γιορτάζει στις 23 Απριλίου με λιτάνευση της εικόνας του αγίου.

Στην κοινότητα επίσης υπάρχει το μικρό ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής.

Οι υποδομές του χωριού είναι πολλές, καθώς εκεί λειτουργεί δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο, κέντρο νεότητας που αναλαμβάνει πολλές εκδηλώσεις για τους νέους του χωριού, αστυνομικός και πυροσβεστικός σταθμός, σούπερ μάρκετ, περίπτερο και φούρνος.

Άξιο αναφοράς είναι και το καταπράσινο πάρκο με τα πεύκα, τις φοινικιές και τα πολύχρωμα λουλούδια, αλλά και μια όμορφη ψηφιδωτή πετρανάγλυφη τοιχογραφία που συναντά ο επισκέπτης κατά μήκος του δρόμου του χωριού και είναι φτιαγμένη από τον ντόπιο καλλιτέχνη Χαράλαμπο Επαμεινώνδα, με πολύχρωμα σχέδια αφιερωμένα στο θεό Διόνυσο και το σταφύλι και τις αγροτικές εργασίες. Άλλωστε, το Στρουμπί είναι τόσο συνδεδεμένο με την παράδοση του κρασιού και την οινοπαραγωγή, που από το 1982 διοργανώνει το ετήσιο φεστιβάλ Διονύσια προς τιμή του αρχαίου Έλληνα θεού και συγκεντρώνει πλήθος κόσμου από όλη την Κύπρο. Το φεστιβάλ είναι το 2^ο μεγαλύτερο στο νησί, μετά τη γιορτή του κρασιού στη Λεμεσό.