Πολέμι

Το Πολέμι στην Κύπρο είναι χωριό της επαρχίας Πάφου και απέχει 19 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της ομώνυμης πόλης, 81 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού και 154 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Χτισμένο σε υψόμετρο 470 μέτρων, ανάμεσα σε μεγάλους αμπελώνες και πολύ κοντά στο δρόμο Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς (3 χιλιόμετρα), το Πολέμι κατατάσσεται στα αμπελοχώρια του νησιού, αλλά είναι περισσότερο γνωστό ως το χωριό της τουλίπας. Είναι πιθανώς η μοναδική περιοχή σε ολόκληρη την Κύπρο όπου φύεται την άνοιξη το πανέμορφο κόκκινο λουλούδι, γι’αυτό και εδώ διοργανώνεται κάθε χρόνο το περίφημο Φεστιβάλ τουλίπας Πολεμίου.

Ο πυκνοκατοικημένος οικισμός αποτελείται από αρκετές νεόδμητες κατοικίες και σύγχρονα οικοδομήματα που κατασκεύασαν ή αγόρασαν Άγγλοι και άλλοι ξένοι, καθώς το υπέροχο κλίμα και η κοντινή απόσταση από την πρωτεύουσα της επαρχίας και την Πόλη Χρυσοχούς, καθιστούν το Πολέμι ιδανικό σημείο για κατοίκηση και για μετακινήσεις στα αστικά κέντρα. Τα στοιχεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής βέβαια, δε λείπουν από την περιοχή, αφού υπάρχουν αρκετά παραδοσιακά σπίτια χτισμένα με τοπικό λευκό ασβεστόλιθο, αλλά εξέχον είναι το αναπαλαιωμένο «Μετόχι του Κύκκου» που λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο της κοινότητας. Τα περισσότερα σπίτια είναι χτισμένα σε δυο σημεία ενός οροπεδίου με θέα την κοιλάδα, οι εκτάσεις της οποίας φτάνουν μέχρι και τα γειτονικά χωριά. Φαίνεται ότι αρχικά ο οικισμός δημιουργήθηκε από πολλούς μικρότερους και σταδιακά εκείνοι δημιούργησαν το σημερινό, έναν ενιαίο οικισμό γύρω από ένα κεντρικό πυρήνα. Το Πολέμι υφίσταται από τα βυζαντινά χρόνια και μάλιστα, με την ίδια ονομασία. Σύμφωνα με τους ντόπιους, το όνομα του χωριού έχει τις ρίζες του στο ότι εδώ κατοικούσαν «φίλοι του πολέμου» ή μαχητές(πολέμιοι), εννοώντας τους βυζαντινούς στρατιώτες που εγκαταστάθηκαν εκεί. Από τον 12^ο αιώνα και μετά, η σχέση της κοινότητας με την εμβληματική Μονή Κύκκου είναι στενή και μακροχρόνια. Μέχρι και τον 20ό αιώνα, μεγάλο μέρος των εκτάσεων γύρω από το χωριό ήταν ιδιοκτησία της ίσως σημαντικότερης μονής στο νησί.

Σήμερα το Πολέμι είναι πόλος έλξης πολλών επισκεπτών για τα αξιοθέατα που προσφέρει, τις οργανωμένες υποδομές και το όμορφο φυσικό περιβάλλον. Στην κοινότητα υπάρχουν τράπεζες και ΑΤΜ, σούπερ μάρκετ, φούρνοι, κομμωτήρια, καφενεία και καφετέριες, ταβέρνες, οινοποιεία, δωμάτια προς ενοικίαση, πολυτελείς βίλες και πολλά άλλα. Τα σχολεία απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, καθώς υπάρχει δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, τα οποία εξυπηρετούν και τα παιδιά των κοντινών χωριών.

Στα γραφικά καφενεία της πλατείας, ο επισκέπτης μπορεί να πιει τον καφέ του, ενώ στις ταβέρνες σερβίρεται μαγειρευτό φαγητό από παραδοσιακές συνταγές, άλλα και εκλεκτοί μεζέδες στα κάρβουνα. Το Πολέμι είναι φημισμένο για τα καλά του κρέατα και τα σουβλάκια του. Κοντά επίσης βρίσκεται και το μεγάλο και τεχνολογικά άρτιο οινοποιείο «Καμανταρένα» της συνεταιριστικής ΣΟΔΑΠ, που δημιουργήθηκε το 2004 και στο οποίο οι φίλοι του κρασιού μπορούν να δοκιμάσουν διάφορες ποικιλίες (Riesling Xynisteri, λευκό και ερυθρό Mountain Vines και άλλα), να μάθουν τα μυστικά παραγωγής και να αγοράσουν μπουκάλια κρασιού. Επίσης, στην κοινότητα υπάρχει ακόμα ένα υπερσύγχρονο οινοποιείο που παράγει κρασιά υψηλής ποιότητας και προσφέρει ξενάγηση στους όμορφους χώρους του και δοκιμή διαφόρων ποικιλιών.

Η κύρια εκκλησία του Πολεμίου βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού και είναι αφιερωμένη στην Παναγία Χρυσελεούσα. Το όμορφο κτίσμα του 13^ου αιώνα, προστατεύεται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Άλλα ξωκλήσια είναι αυτό του Προφήτη Ηλία στα δυτικά και του Αγίου Γεωργίου.

Ένα από τα πιο σπουδαία αξιοθέατα είναι τα κρατητήρια, που λειτούργησαν ως φυλακές και τόπος βασανιστηρίων για τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ το 1955-59 κατά των Άγγλων. Τα κρατητήρια ήταν ένα από τα 8 «στρατόπεδα συγκέντρωσης» που λειτούργησαν την περίοδο της αγγλοκρατίας και συναντώνται στην είσοδο της κοινότητας.