Πέγεια

Η Πέγεια είναι μία από τις πιο τουριστικές κωμοπόλεις της Κύπρου, που απέχει περίπου 18 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Πάφο στην ομώνυμη επαρχία, και συναντάται σε απόσταση περίπου 80 χιλιομέτρων από τη Λεμεσό και 160 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Αποτελεί νεοσύστατο δήμο της επαρχίας Πάφου από το 1994 και θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους σε έκταση δήμους της Κύπρου, ξεκινώντας από τον κόλπο της Λάρας (βόρεια) και φτάνοντας μέχρι το φράγμα του Μαυροκολύμπου ή Λουτρά του Άδωνη (νότια).

Η συνύπαρξη βουνού και θάλασσας δημιούργησε συνθήκες ήπιου κλίματος στην περιοχή ολόχρονα, γεγονός που αποτέλεσε και το βασικότερο πλεονέκτημα της συγκεκριμένης κωμόπολης για την περαιτέρω ανέλιξή της. Χτισμένη πάνω σε λόφο, στα 200 μέτρα υψόμετρο, η Πέγεια «επιβλέπει» από ψηλά τη δυτική ακτογραμμή της Μεγαλονήσου. Συνδυάζει μια μακρά αρχαιολογική κληρονομιά και ένα σύνθετο φυσικό τοπίο από χρυσές αμμουδιές (Κόλπος των Κοραλλίων, Παραλία Λαουρού) και διαβρωμένα σπήλαια (τις Θαλασσινές σπηλιές Πέγειας, με το βυθισμένο Ναυάγιο EDRO III), εντοπίζεται μια ανάσα πριν την αχανή χερσόνησο του Ακάμα, διαθέτει ένα πυκνό πευκόδασος, το δάσος Πέγειας, το οποίο κι αποτελεί την ανατολική είσοδο προς το δυτικότερο άκρο του νησιού (Ακρωτήριο Αρναούτη).  Κάπου εκεί ξεκινά και το ξακουστό φαράγγι Άβακα, όπου η άγρια βλάστηση συνυπάρχει με μια πληθώρα ενδημικών ειδών, μικρών και μεγάλων κατοίκων του ζωικού βασιλείου.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Νέαρχο Κληρίδη, τ’ όνομα της Πέγειας είναι ξενόφερτο και φανερώνει ότι η κοινότητα δημιουργήθηκε επί Ενετοκρατίας. Οι Βενετοί που ζούσαν στην περιοχή έλεγαν το γειτονικό λιμανάκι Μπ(α)έγια με το μικρό ακρωτήριο, που έμοιαζε σαν κέρατο, οπότε και από τη φράση «Baia Cheratidi» (που σημαίνει κόλπος του Κερατιδίου) επικράτησε η σημερινή ονομασία της παφίτικης κωμόπολης. Αναφορικά πάντως με την ίδρυση του οικισμού, λέγεται ότι αρχικά βρίσκονταν στην τοποθεσία Ζαλάτζια, ώσπου η μικρή κοινότητα βοσκών εγκαταστάθηκαν δίπλα στη σπηλιά, στο γνωστό αξιοθέατο της Βρύσης των Πεγειώτισσων, στην τοποθεσία που συναντάται σήμερα ο σύγχρονος οικισμός της Πέγειας.

Λέγεται ότι βρίσκεται πάνω σ’ έναν από τους αρχαιότερους χώρους στην Κύπρο, την παλιά Ακαμαντίδα, κι ότι από την περιοχή αυτή ξεκίνησε ο εξελληνισμός της Κύπρου. Τα δυτικά παράλια της Πέγειας κατοικήθηκαν από την Χαλκολιθική περίοδο (4000 π.Χ.) και χωρίς καμία διακοπή μέχρι και σήμερα, καθώς επίσης στις παραλίες της κοινότητας κατέπλευσαν κατά το παρελθόν τα πλοία των Αχαιών, οι οποίοι και ίδρυσαν μία από τις αποικίες τους στην τοποθεσία που σήμερα συναντάται το Μουσείο Μάας Παλαιοκάστρου. Οι ανασκαφές στην περιοχή έδειξαν ότι κατά τη μέση Ελληνιστική περίοδο υπήρχε έντονη επίδραση από τους Πτολεμαίους, ενώ τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα αυτής της εποχής συναντώνται στο δάσος Μελέτης.

Επιπλέον, στον Άγιο Γεώργιο Πέγειας (η σημαντικότερη τοποθεσία Πρωτοβυζαντινών ευρημάτων) παλιά λειτουργούσε ένα μεγάλο λιμάνι που εξυπηρετούσε τα Κωνσταντινουπολίτικα πλοία για ανεφοδιασμό.  Τρεις παλαιοχριστιανικές βασιλικές εκκλησίες με ξεχωριστά ψηφιδωτά δάπεδα είναι τα τελευταία κατάλοιπα από εκείνη την εποχή, οπότε και μάλλον είχε δημιουργηθεί συνοικισμός  που εγκαταλείφθηκε μετά τις αραβικές επιδρομές (7^ος  – 10^ος  αιώνας). Το ιερό νησί του Απόλλωνα, η Γερόνησος, από την άλλη ξεπροβάλλει σαν εξωτικό φόντο απέναντι από την παραλία Αγίου Γεωργίου Πέγειας.

Στην ευρύτερη περιοχή καλλιεργούνται μπανάνες, σε μια έκταση που λογίζεται μία από τις μεγαλύτερες της Κύπρου, εσπεριδοειδή, αμπέλια, αμύγδαλα ,  χαρουπιές (εξού και η γιορτή χαρουπιού Πέγειας), ελιές, καθώς επίσης και διάφορα είδη λαχανικών, όπως  πατάτες, καρπούζια, κρεμμύδια, ντομάτες, αγγούρια και αγκινάρες. Τα τελευταία χρόνια η Πέγεια αναπτύσσεται ραγδαία με αποτέλεσμα σήμερα να αριθμεί περίπου 10000 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι κατά κύριο λόγο ασχολούνται με τον τουρισμό, αλλά και τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ όπως είναι φυσικό, επίκεντρο της τουριστικής βιομηχανίας της περιοχής δεν είναι άλλη από τον Κόλπο των Κοραλλίων.

Η κοσμοπολίτικη περιοχή της Πέγειας, κατακλύζεται από Βρετανούς τουρίστες, οι οποίο και έχουν δώσει απίστευτη ώθηση στη δημιουργία πλήθους εστιατορίων, ταβερνών, ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων πολλών αστέρων, και έχουν παράλληλα εκτοξεύσει την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή. Η κοινότητα εκσυγχρονίζεται συνεχώς, και μάλιστα προβλέπεται ότι στο μέλλον εκεί θα σχεδιαστεί ειδικός οικισμός με μηδενική ενεργειακή κατανάλωση, ενώ υπάρχουν και δύο χώροι πράσινου ( ο εκδρομικός  χώρος στο δάσος της Πυκνής και το δημοτικό πάρκο Παλιομονάστηρο, στην περιοχή Αγίας Παρασκευής), τα οποία και προσφέρονται για την αναψυχή μικρών και μεγάλων. Επιπλέον, έχει κατασκευαστεί ποδηλατόδρομος που συνδέει την περιοχή του Κόλπου των Κοραλλίων με τον Άγιο Γεώργιο Πέγειας, ενώ όσοι επιθυμούν ν’ απολαύσουν τη βόλτα τους στη φύση, βόρεια του Κόλπου των Κοραλλίων, υπάρχει μια μακράς διαρκείας περιπατητική διαδρομή.

Όντας ιδανική αφετηρία για εξορμήσεις στα δυτικά, μετά την Πέγεια ο δρόμος διασχίζει εκατοντάδες μπανανοφυτείες, λίγο πριν το χωριό Λέμπα και φτάνει στον  Ζωολογικό Κήπο Πάφου.