Μηλιού

Η Μηλιού βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα βόρεια από την Πάφο στην ομώνυμη επαρχία της Κύπρου, 90 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από τη Λεμεσό και 170 Χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τη Λευκωσία.

Η συνολική έκταση της Μηλιού είναι περίπου 3 χιλιομέτρων και ο γραφικός αυτός οικισμός εκτείνεται μέσα σε μια κοιλάδα πορτοκαλεώνων στην περιοχή της Λαόνας (μεταξύ Ακάμα  και Πόλης Χρυσοχούς ).Βυθισμένη μέσα σε πεύκα, πορτοκαλιές, νεραντζιές, βλέπει στο βουνό και θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα ορεινά χωριά της ελεύθερης Κύπρου κι ένας από τους μικρότερους οικισμούς της Μεγαλονήσου, με περίπου 60 μόνιμους κατοίκους, και με πολλούς νέους σε ηλικία να έχουν επιστρέψει εκεί εξαιτίας της κρίσης. Μέχρι και σήμερα πάντως η κυριότερη ασχολία των ντόπιων είναι η καλλιέργεια εσπεριδοειδών και σταφυλιών, ενώ πολλοί απ’ αυτούς πηγαινοέρχονται για δουλειά στις πόλεις. Η κοινότητα συνεχώς αναπτύσσεται και εξωραΐζεται μέχρι που ένας αμερικανικός κολοσσός έχει ανακοινώσει ότι θα χτίσει εκεί δύο στρατηγικά κέντρα για τις επιχειρήσεις του. Μπορεί οι περισσότεροι τουρίστες αγνοούν παντελώς την ύπαρξή της, αλλά η Μηλιού συναντάται λίγα λεπτά δυτικά της πόλης της Πάφου και συνορεύει με τις κοινότητες Γιόλου,και  Λουκρούνου.

Παλιά όταν ήθελαν να καλωσορίσουν κάποιον στο χωριό έλεγαν την φράση «Καλώς ήρθατε στην χρυσομηλιού», αφού υπήρχαν πολλές μηλιές στην περιοχή, και το γεγονός ότι το χωριό γράφεται με «η» υποδηλώνει την προέλευση του ονόματος της Μηλιούς. Από την άλλη, όμως, λέγεται επίσης ότι κατά το παρελθόν στην κοινότητα υπήρχαν και πολλοί νερόμυλοι, γύρω από τον ποταμό Νεράδες με τα πολλά καβουράκια, ο οποίος κι έχει μετατραπεί σε ένα μικρό ρυάκι που κάθε χειμώνα διασχίζει και δίνει ζωή στην κοιλάδα του χωριού.

Φτάνοντας κανείς στη Μηλιού θα ενημερωθεί ότι από την κοινότητα πέρασαν τον 17ο  αιώνα μ.Χ. οι Άγιοι Ανάργυροι, οπότε και προς τιμήν τους οι ντόπιοι κατασκεύασαν ένα μικρό ξωκλήσι. Η πρώην Μονή Αγίων Αναργύρων Μηλιούς, σήμερα συναντάται στο αίθριο μεγάλου αγροτουριστικού καταλύματος (2 περίπου χιλιόμετρα από τον οικισμό), καθώς επίσης στην περιοχή υπάρχει άλλος ένας ιστορικός ναός, η Μονή Αγίου Φωτίου Μηλιούς.

Στην πλατεία της Μηλιούς υπάρχουν δύο παραδοσιακές ταβέρνες και ένα καφενείο, ενώ το παλιό σχολείο της κοινότητας,  έχει μετατραπεί σε μοντέρνο πολιτιστικό κέντρο. Ταξιδεύοντας σ’ αυτή την ανόθευτη πλευρά της κυπριακής υπαίθρου, ο επισκέπτης θα δει μια παλιά βρύση και μια παλιά δεξαμενή, τον ελιόμυλο, ενώ στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα που προσφέρει υπηρεσίες spa, εκμεταλλευόμενη στο έπακρο τις πηγές ιαματικών νερών της περιοχής, καθώς επίσης στην περιοχή υπάρχουν κι αρκετές πετρόχτιστες βίλες.

Η Μηλιού αποτελεί έναν ήρεμο τόπο, ιδανικό για εξορμήσεις στη φύση, και την παρατήρηση πουλιών, καθώς στο συγκεκριμένο χωριό φωλιάζουν αμέτρητα αηδόνια. Επιπλέον, το πρόσφατα χαραγμένο Μονοπάτι της Φύσης Ανεράδες  είναι ένας ακόμη τρόπος για να γνωρίσει ο επισκέπτης τον πλούτο της κυπριακής υπαίθρου. Τέλος, από τη φύση, στην κουζίνα, αφού το χωριού είναι ίσως μία από τις μοναδικές κοινότητες του νησιού που παρασκευάζεται ακόμη παραδοσιακός παλουζές και σουτζούκος από μέλι, το ασπρόμελο (μέλι από λεμονανθό και θυμάρι),  καθώς επίσης εκεί παράγεται έψημα και χαρουπόμελο, ενώ παράλληλα στη Μηλιού διοργανώνεται τα τελευταία χρόνια και το ομώνυμο φεστιβάλ μελιού .