Μεσόγη

Η Μεσόγη στην επαρχία Πάφου βρίσκεται 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου, 70 χιλιόμερα βορειοδυτικά της Λεμεσού και 153 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Ένας οικισμός χτισμένος σε πλαγιά και σε υψόμετρο 290 μέτρων, με πανοραμική θέα προς τη θάλασσα και σε έδαφος με σχετικά περιορισμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, αμπελώνες και αρκετές χαρουπιές, η Μεσόγη, ένα μεγάλο αμπελοχώρι των 2.000 περίπου κατοίκων, γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη λόγω της πολύ κοντινής της απόστασης από την πόλη της Πάφου.

Στην περιοχή υπάρχει ανεπτυγμένη βιομηχανική και εμπορική ζώνη, πτηνοτροφικές μονάδες, καφέ, μαγαζιά, μικρές βιομηχανίες, σούπερ μάρκετ αλλά και έντονη οικοδομική δραστηριότητα στα νότια του χωριού. Πολλά σπίτια και βίλες διατίθενται προς ενοικίαση, σε όσους επιθυμούν να κάνουν τις διακοπές τους ή να μείνουν μόνιμα σε απόσταση αναπνοής από το αστικό κέντρο της Πάφου, αλλά σε ένα πιο ήρεμο φυσικό περιβάλλον. Οι πολλές ταβέρνες και εστιατόρια  που βρίσκονται διάσπαρτα στην κοινότητα, προσφέρουν στους επισκέπτες πολλές επιλογές για ντόπιους μεζέδες ή μαγειρευτά φαγητά με σπιτικές συνταγές, ενώ οι καφετέριες βρίσκονται σε προνομιούχες θέσεις, απολαμβάνοντας πανοραμική θέα της περιοχής. Στις πάμπολλες υποδομές της κοινότητας συμπεριλαμβάνονται εκτός των άλλων βενζινάδικο, μίνι μάρκετ, αλλά και δημοτικό σχολείο στο οποίο φοιτούν τα παιδιά του χωριού.

Για τους λάτρεις της ιππασίας, στη Μεσόγη λειτουργεί και ράντσο με άλογα, το οποίο προσφέρει μια βόλτα στη φύση της περιοχής, καβάλα στα συμπαθή τετράποδα.

Επίσης, στη βιομηχανική περιοχή, συναντάται ένα οινοποιείο που συνεργάζεται με επιλεγμένους τοπικούς αμπελουργούς και παράγει μια μεγάλη γκάμα κρασιών από ερυθρές (Shiraz, Μαραθεύτικο, Λευκάδα, Shiraz, Cabernet Sauvignon, Merlot) και λευκές ποικιλίες (Ξυνιστέρι, Chardonnay, Semillon, Amalthia, Alkisti), αλλά και ροζέ (Valentina).

Κοντά στη Μεσόγη και συγκεκριμένα στα 7 χιλιόμετρα ανατολικά, υπάρχει η Μονή Τιμίου Σταυρού Μίνθης που βρίσκεται στους χώρους του διάσημου γηπέδου γκολφ της περιοχής (18 οπών) Minthis Hills Golf Resort που καλύπτει έκταση 2.000 τετραγωνικών μέτρων και το οποίο απευθύνεται και σε αρχάριους, αφού παραδίδονται μαθήματα από δασκάλους του αθλήματος. To όμορφο συγκρότημα που συνδυάζει την αθλητική δραστηριότητα με φαγητό, καφέ στη βεράντα, ποτό στο cocktail bar, αλλά και πολυτελείς βίλες για εκείνους που επιθυμούν να παραμείνουν στην περιοχή, αποτελεί πόλο έλξης για τους λάτρεις του γκολφ και όχι μόνο.

Ιστορικά το χωριό υφίσταται από τα χρόνια της Ενετοκρατίας, αλλά δε λείπουν και οι αναφορές για ευρήματα, τάφους και οικισμούς προχριστιανικών χρόνων στα βόρεια και στα ανατολικά της κοινότητας. Η ονομασία της Μεσόγης προέκυψε από το «Μεσαορία» (Μεσ-όρη), αφού βρίσκεται στο μέσο δυο βουνών ή στο μέσο δύο άλλων χωριών, της γειτονικής Τρεμιθούσας στα δυτικά και του Μέσα Χωριού Πάφου στα ανατολικά.

Η ύπαρξη υπογείων υδάτων αποδεικνύεται με το υπόγειο σύστημα αλυσίδας πηγαδιών σε μορφή υδραγωγείου που υπάρχει στην περιοχή, το οποίο ταυτόχρονα αναδεικνύει και τον πρότερο γεωργικό χαρακτήρα του χωριού. Κάποτε, οι κάτοικοι ασχολούνταν με τις αμυγδαλιές, χαρουπιές, ελιές, τα εσπεριδοειδή, τα λαχανικά (πατάτες, ντομάτες, αγγούρια, κολοκύθια),  τα φρουτόδεντρα και τα όσπρια.

Ξεχωριστή θέση στις ασχολίες των ντόπιων κατείχε κάποτε η καλλιέργεια κάνναβης για την παραγωγή σχοινιού, κάτι που συνετέλεσε και στην ανάπτυξη της σχοινοπλεκτικής  και της καλαθοπλεκτικής. Η συγκεκριμένη χειροτεχνία, άνθησε στα τέλη του 19^ου και αρχές του 20ού αιώνα στην περιοχή, κάνοντας τη Μεσόγη γνωστή όχι μόνο στην περιοχή, αλλά σε ολόκληρη την Κύπρο ως το καλαθοχώρι του νησιού. Με την πάροδο των χρόνων, οι φυσικές πηγές στέρεψαν και οι καλαμιές μειώθηκαν, με αποτέλεσμα οι φυτείες κάνναβης να εγκαταλειφθούν, ενώ σήμερα η καλαθοπλεκτική αναβιώνει σε περιορισμένο βαθμό, κυρίως ως στοιχείο παράδοσης της μεσογίτικης πολιτισμικής κληρονομιάς.  Γι’αυτό άλλωστε, πραγματοποιείται και το φεστιβάλ καλαθοπλεκτικής Μεσόγης με ιδιαίτερη επιτυχία.

Η κεντρική εκκλησία της Μεσόγης είναι ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Βαρνάβα που οικοδομήθηκε το 2000 και συνιστά τον πρώτο ναό που χτίστηκε στην Πάφο προς τιμήν του ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν επίσης οι παλιές εκκλησίες της Παναγίας της Ελεούσας ή Χρυσομεσογιώτισσας που βρίσκεται στο κάτω Χωριό και τα ξωκλήσια της Φανερωμένης, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (όπου στο εσωτερικό του υπάρχει σπήλαιο), της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Επιφανείου στα βόρεια. Στην κοινότητα υπάρχουν 2 μνημεία αφιερωμένα στους ήρωες του τόπου, Δημητράκη Αδάμου και Μιχαλάκη Νικολάου που έπεσαν στον αγώνα για την ελευθερία της Κύπρου.