Φάλια

Η Φάλια είναι χωριό στην επαρχία Πάφου της Κύπρου και απέχει 29 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της ομώνυμης πόλης, 77 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού και 130 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Ένας απομακρυσμένος οικισμός σχεδόν στο κέντρο ενός βουνού κάτω από τον Άγιο Φώτιο και πολύ κοντά στη Χούλου (5 χιλιόμετρα), την Πενταλιά (6 χιλιόμετρα) και τη Λεμώνα, η Φάλια είναι πλέον ακατοίκητη. Μέχρι την τουρκική εισβολή του 1974, ήταν τουρκοκυπριακό χωριό με 247 κατοίκους, οι οποίοι μετά τα τραγικά γεγονότα εκείνης της χρονιάς και την αμοιβαία ανταλλαγή πληθυσμών που συμφωνήθηκε από Ντενκτάς-Κληρίδη το 1975, μετοίκησαν στις κατεχόμενες βόρειες περιοχές του νησιού. Έκτοτε, η κοινότητα παραμένει ερημωμένη και το χωριό κατοικείται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Πάντως, σύμφωνα με Άγγλους περιηγητές που έφτασαν στην περιοχή το 19^ο και στις αρχές του 20ού αιώνα, οι κάτοικοι της Φάλιας φαίνεται να ήταν τσιγγάνικης προέλευσης. Αυτό αιτιολογούνταν βάσει της ενδυμασίας, των φυσικών χαρακτηριστικών και της συμπεριφοράς των γυναικών του χωριού. Βάσει των μαρτυριών των περιηγητών, οι γυναίκες ήταν αρκετά πιο μελαμψές σε σχέση με τις γυναίκες των υπόλοιπων χωριών της κυπριακής υπαίθρου, είχαν κατάμαυρα μαλλιά, διαφορετική μύτη και χείλη, ενώ φορούσαν πολλά χρυσά στολίδια, ήταν απαλλαγμένες από το φερετζέ και τέλος, αν και μουσουλμάνες, μιλούσαν ανοιχτά με έναν ξένο σε παρέα ανδρών, κάτι ανεπίτρεπτο για τους συγκεκριμένη θρησκεία και τους πιστούς της.

Σε πολύ κοντινή απόσταση από την κοινότητα, συναντάται και η πασίγνωστη Μονή Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας και η Αγία Μονή Πάφου, δύο από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της επαρχίας. Η Χρυσορρογιάτισσα που βρίσκεται στα 10 περίπου χιλιόμετρα, είναι ένα μεγαλόπρεπο κτιριακό συγκρότημα που ιδρύθηκε το 12^ο αιώνα και είναι τόπος προσκυνήματος για πολλούς ντόπιους αλλά και ξένους επισκέπτες (κυρίως από τη Ρωσία), που φτάνουν κατά χιλιάδες κάθε χρόνο για να δουν τη θαυματουργή εικόνα της. Η Αγία Μονή στα 8 χιλιόμετρα από το χωριό, αποτελεί και ένα από τα αρχαιότερα θρησκευτικά αξιοθέατα, αφού χτίστηκε το 300 μ.Χ. πάνω στα ερείπια αρχαιοελληνικού ναού του βασιλιά της Πάφου Νικοκλή (374/373-361 π.Χ.), αφιερωμένου στην Ήρα.

Η Φάλια που συναντάται αλλιώς και Φάλεια, δεν διαθέτει κοινοτική αρχή, κάτι που δυσκολεύει την λήψη αποφάσεων για εξωραϊσμό και συντήρηση της κοινότητας. Οι λιγοστοί κάτοικοι που έρχονται μόνο το καλοκαίρι στο χωριό, καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες να το αναστηλώσουν και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα υδροδότησης, την έλλειψη φωτισμού και άλλα. Στο χωριό λειτουργούν και δύο κτηνοτροφικές μονάδες