Αχέλεια

Η Αχέλεια είναι χωριό της επαρχίας Πάφου, που απέχει περίπου 9 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την ομώνυμη πρωτεύουσα, και βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο Λεμεσού – Πάφου. Σε απόσταση αναπνοής από τον διεθνή αερολιμένα Πάφου, βορειοανατολικά γειτονεύει με την Αγία Βαρβάρα Πάφου και εντοπίζεται περιπου 60 χιλιόμετρα μακριά από τη Λεμεσό και 150 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία.

Χτισμένη σε υψόμετρο περίπου 35 μέτρων, από την Αχέλεια περνά ο Έζουσα ποταμός και στην παράκτια πεδιάδα της ευδοκιμούν ποικίλες καλλιέργειες (λαχανικά, αμπέλια, εσπεριδοειδή, σιτηρά, φυστίκια, κτηνοτροφικά φυτά, πατάτες, ελιές, φυλλοβόλα και άλλα). Ανήκει μεταξύ των χωριών που ευεργετήθηκαν από σύγχρονα αρδευτικά έργα, εξού και στην εύφορη γη της περιοχής έχουν εγκατασταθεί διάφορες μονάδες του Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, όπως ο Πειραματικός Σταθμός του Ινστιτούτου Ερευνών, για τη διεξαγωγή πειραμάτων σχετικά με την καλλιέργεια φυτών, και η κτηνοτροφική Έπαυλη (μεγάλη φάρμα). Οι Λαχανοκομικές Μονάδες, επίσης, όπου και καλλιεργούνται φρούτα και λαχανικά που προορίζονται τόσο για την εγχώρια αγορά όσο και για εξαγωγή, καθώς κι η ξακουστή  Έπαυλη «Αχέλεια», με τα φυτώρια που προμηθεύουν ολόκληρη τo νησί.

Η ονομασία του χωριού φαίνεται να προέρχεται από τη γαλλική λέξη L’Eschelle (Ασσέλεια) που σημαίνει λιμάνι, αφού στην περιοχή  επί Φραγκοκρατίας υπήρχε εκεί μια μικρή αποβάθρα. Ιστορικά στην σημερινή τοποθεσία της Αχέλειας άνθισε μια μικρή πόλη των Ρωμαϊκών χρόνων, με το λιμάνι της, τα Μούλια, να γίνεται ευρέως γνωστό. Αρχικά, το χωριό ήταν τσιφλίκι, μέχρι και το 1570-1571, οπότε και περιήλθε στην κατοχή της βαλιδέ σουλτάνας. Κάποτε, η εύφορη γη του οικισμού νοικιάζονταν ως βοσκότοπος, που σιγά-σιγά ερημώθηκε και τελικά η γη δόθηκε στη συνεργατική έπαυλη «Αχέλειας».

Παρά την οικονομική της ευρωστία, σήμερα η Αχέλεια μετρά τους 100 περίπου μόνιμους κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους ασχολούνται με τις καλλιέργειες στην περιοχή, ενώ η βιομηχανική δραστηριότητα του χωριού, περιορίζεται στην παραγωγή σκύρων. Το γεγονός ότι το 90% της γης του χωριού ανήκει στην κυβέρνηση και μερικώς αποτελεί ιδιωτική γη της Μονής Αγίου Νεοφύτου, δεν επιτρέπει την περαιτέρω ανάπτυξη της κοινότητας.

Η Αχέλεια εκτός από τις πολλές καλλιεργήσιμες εκτάσεις της είναι γνωστή και για τις μικρές πέτρινες εκκλησίες της. Την βυζαντινού ρυθμού κεντρική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, του 16^ου αιώνα με τις εικόνες του 17^ου αιώνα, το παλιό ξωκλήσι του Αγίου Θεοδοσίου,  την ερειπωμένη πετρόκτιση εκκλησία του Αγίου Λεοντίου, το μικρό ναό του Αγίου Χαραλάμπους, και τα ερείπια της Αγίας Μαύρης. Στην περιοχή δεν υπάρχουν χώροι διαμονής, μόνο ένα κατάστημα ενοικίασης αυτοκινήτων κι ένα ξεχωριστό τοπικό ταβερνάκι (λίγο έξω από το κέντρο του χωριού), κοινό μυστικό για τους ντόπιους. Κοντά στο παφίτικο αυτό χωριό υπάρχουν εγκαταστάσεις για γκόλφ και τέλος, για τους λάτρεις του καλοκαιριού – που στην Κύπρο δεν τελειώνει ποτέ, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την κοινότητα συναντάται η σχετικά άσημη παραλία Αχέλειας.