Πέρα Χωριό Λευκωσίας

Το Πέρα Χωριό Λευκωσίας είναι οικισμός της επαρχίας Λευκωσίας και απέχει περίπου 25 χιλιόμετρα νότια της ομώνυμης πρωτεύουσας της Κύπρου, 65 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό, 30 χιλιόμετρα από τη Λάρνακα και 130 χιλιόμετρα από την Πάφο.

Μαζί με την κοινότητα της Νήσου Λευκωσίας, το Πέρα Χωριό Λευκωσίας μοιράζεται από κοινού κοινοτικό συμβούλιο, αν και έχει ξεχωριστή αυτοδιοίκηση, ενώ οι στενές σχέσεις τους έχουν διατηρηθεί μέσα στους αιώνες ανεξίτηλες. Παράλληλα, κι οι δύο κοινότητες από το 1998 είναι διδυμοποιημένες με τον Αρχάγγελο της Ρόδου.

Σχεδόν στο κέντρο της Κύπρου το Πέρα Χωριό Λευκωσίας είναι χτισμένο στα νότια του ποταμού Γιαλιά απέναντι ακριβώς από τη Νήσου (γεγονός που του έδωσε την ονομασία του, αφού βρίσκεται «πέρα από τον ποταμό»). Η ιστορία των δύο οικισμών μπλέκεται στο πέρας των χρόνων. Η Νήσου αποτέλεσε την αφορμή για την εξέλιξη του οικισμού. Συγκεκριμένα, η παράδοση αναφέρει ότι το Πέρα Χωριό ιδρύθηκε επειδή μερικοί βοσκοί της Νήσου είχαν τις μάντρες τους εκεί και τελικά μετοίκησαν στην περιοχή. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, υπήρξε ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων που εγκαταστάθηκε εκεί, οπότε και δημιουργήθηκαν οι συνοικισμοί αυτοστέγασης που συναντώνται νοτιοανατολικά του οικισμού, κοντά στο Δάλι.

Σήμερα ο οικισμός μετρά 2000 περίπου μόνιμους κατοίκους. Η κοινότητα του Πέρα Χωριού Λευκωσίας διαθέτει ιδιωτικούς βρεφοκομικούς σταθμούς, δημόσιο και κοινοτικό νηπιαγωγείο, δυο δημοτικά (το ένα μάλιστα είναι οικολογικό) και περιφερειακό γυμνάσιο, όπου και έχει στηθεί ένας μικρός χώρος αφιερωμένος χώρος στη μνήμη των αγνοουμένων του 1974. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν πολλών ειδών καταστήματα, μπαρ, εστιατόρια, πρατήρια βενζίνης και αρκετά εργοστάσια.

Στο Πέρα Χωριό Λευκωσίας υπάρχουν αρκετοί ναοί, όπως η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και της Αγίας Μαρίνας , και μερικοί ακόμη, για τους οποίους όταν τελούνται μεγάλα πανηγύρια γιορτάζονται κι από τις δύο γειτονικές κοινότητες. Επίσης, γύρω από τον οικισμό υπάρχουν αρκετά αξιοθέατα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως το διατηρητέο τζαμί στη Νήσου, και το σπίτι του Αμερικάνου όπου υπήρχε κρησφύγετο της Ε.Ο.Κ.Α. (εκεί που σήμερα στεγάζεται το κτήριο του κοινοτικού συμβουλίου). Τέλος, ο επισκέπτης μπορεί να κάνει μια βόλτα στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής Πέρα Χωριού-Νήσου και το πάρκο που βρίσκεται κοντά στον ποταμό Γιαλιά.