Λακατάμια

Η Λακατάμια ή Λακατάμεια είναι συνοικία νοτιοδυτικά της Λευκωσίας στην ομώνυμη επαρχία της Κύπρου και ανεξάρτητος δήμος από το 1986. Απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού, 80 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό, 45 χιλιόμετρα από τη Λάρνακα, και 150 χιλιόμετρα από την Πάφο.

Σε μέσο υψόμετρο 250 μέτρων, το Λευκωσιάτικο προάστιο διασχίζεται από τον ποταμό Πεδιαίο. Η άγονη λοφώδης περιοχή του οικισμού, κατά το παρελθόν ήταν γη για βοσκούς και καλλιέργεια κριθαριού, ενώ βορειότερα, στη δυτική όχθη του ποταμού εκτείνονταν η ευφορότατη μέχρι και κάποιες δεκαετίες πιο πριν περιοχή του Αρχαγγέλου όπου και βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία. Ο οικισμός που άλλοτε στέγαζε το παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας, σήμερα χωρίζεται σε Άνω και Κάτω Λακατάμια (ανατολικά του Πεδιαίου), των οποίων οι ιστορικοί πυρήνες σώζονται ακόμα με τα πλίνθινα σπίτια κολλητά το ένα στο άλλο γύρω από τους ναούς του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Παρασκευής και της Παναγίας της Χρυσοκουλουριώτισσας αντίστοιχα, και με τον προσφυγικό συνοικισμό της Ανθούπολης που διοικείται απευθείας από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Η ονομασία του οικισμού πιστεύεται ότι προέρχεται από τα αλακάτια (που έγιναν και το έμβλημα του δήμου της Λακατάμιας) με τα οποία αντλούσαν νερό από τα πηγάδια, και ιστορικοί του μεσαίωνα την αναφέρουν σαν Αλακαταμία. Η παράδοση από την άλλη την συνδέει με την παράφραση της ονομασίας των αρχαίων Λακεδαιμονίων.

Ιστορικά η πρώτη αναφορά για τη Λακατάμια συναντάται το 1436 όταν ο κόμης της Τρίπολης Πιερ Λουζινιάν χάρισε τον οικισμό στην ανιψιά του Καρλότα. Επί Φραγκοκρατίας η περιοχή αποτελούνταν από φέουδα και αγροτικούς οικισμούς, ενώ με την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς, πολλοί Τούρκοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα εκεί. Με τις πρώτες διακοινοτικές ταραχές του 1957-1958, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν την περιοχή κι εγκαταστάθηκαν στη Λευκωσία, αν κι αρκετοί διατηρούν τις νόμιμες ιδιοκτησίες τους μέχρι σήμερα. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 ο οικισμός φιλοξένησε πολλούς πρόσφυγες δημιουργώντας μάλιστα, τη σημερινή Μαρωνίτικη κοινότητα.

Η Λακατάμια υπήρξε από το Μεσαίωνα κιόλας ο «λαχανόκηπος της Λευκωσίας», σήμερα όμως η περιοχή ειδικεύεται στον τομέα των κατασκευών, με κύριο άξονα την οικοδομική βιομηχανία.Στην περιοχή πλέον υπάρχουν αρκετοί οργανωμένοι χώροι πράσινου, λειτουργεί ανοιχτό σχολείο, ναυτικός όμιλος, ενώ στους δημότες οι κοινοτικές αρχές έχουν προσφέρει την πινακοθήκη, τη βιβλιοθήκη και το κολυμβητήριο, ένα στάδιο για αθλοπαιδίες, και τον ποδηλατόδρομο, καθώς και το αμφιθέατρο για τη διεξαγωγή πολιτιστικών εκδηλώσεων.Εκεί λειτουργεί και το Μουσείο Ιστορίας και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Λακατάμιας, καθώς επίσης μπορεί κανείς να επισκεφτεί μερικές από τις πολλές εκκλησίες και τα παρεκκλήσια του οικισμού.