Γούρρι

Το Γούρρι είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο κι απέχει 42 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την ομώνυμη πόλη, 54 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λεμεσού, 77 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λάρνακας και 120 χιλιόμετρα βορειοανατολικά  της Πάφου.

Βρισκόμενο στα 730 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας ανάμεσα σε απότομες βουνοπλαγιές, στους πρόποδες του βουνού του δάσους Μαχαιρά, το Γούρρι των 300 περίπου κατοίκων είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση χωριό της Κύπρου και ένα από τα πιο όμορφα στην επαρχία. Ο ορεινός οικισμός με ανεπτυγμένη δραστηριότητα τη μελισσοκομία, απολαμβάνει μαγευτική θέα και είναι γνωστός παγκύπρια για τη γραφικότητά του. Εξ ου και η τουριστική του ανάπτυξη, αφού έχει πάρα πολλά αγροτουριστικά καταλύματα ανάμεσα στα ανηφορικά του στενάκια, δωμάτια προς ενοικίαση και πετρόχτιστους ξενώνες με παραδοσιακή διακόσμηση, εστιατόρια και ταβέρνες με παραδοσιακούς μεζέδες, καφενεία και καφετέριες με σπιτικούς λουκουμάδες και γλυκά του κουταλιού από κόκκινο μανιτάρι ή καρύδάκι, αποτελώντας μια ιδανική απόδραση για τους ντόπιους και έναν ελκυστικό προορισμό για τους ξένους επισκέπτες. Διατηρώντας ζωντανή την παράδοση και δίχως να αλλοιώνουν την οικιστική εικόνα του παρελθόντος, οι κάτοικοι προσπαθούν να αναπαλαιώσουν τα όμορφα σπίτια τους με τα ξύλινα πορτοπαράθυρα, που κάποια εξ αυτών χρονολογούνται από τον 18^ο και 19^ο αιώνα. Το Γούρρι είναι από τα χωριά που ο επισκέπτης χρειάζεται να αφήσει το αυτοκίνητό του και να περπατήσει για να γνωρίσει τις όμορφες γωνιές του, ενώ από εδώ μπορεί να προμηθευτεί ντόπια παραδοσιακά χειροποίητα γλυκά και κομπόστες, σπιτικές μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού. Σημείο κατατεθέν στην είσοδό του οι κρεμασμένες κολοκύθες, σαν κληματαριές, που βρίσκονται κατά μήκος του κύριου δρόμου.

Για την ονομασία του χωριού, υπάρχουν διάφορες εκδοχές, με την πρώτη να κάνει λόγο για τον φεουδάρχη Jacob de Gourri, ο οποίος κατοικούσε εδώ επί Φραγκοκρατίας, η δεύτερη λέει ότι το βάφτισε έτσι ο Μας Λατρί από μια οικογένεια Σύρων που κατείχε την περιοχή κατά το Μεσαίωνα, ενώ μια τρίτη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία αποτελεί μετεξέλιξη από το όνομα του πρώτου κατοίκου, Κυριάκου Βούρριου. Τέλος, μια τέταρτη εκδοχή μιλάει για μια από τις φατρίες που είχαν φτάσει εδώ τον 8^ο αιώνα μ.Χ., οι Κούρριοι και ο τόπος προέλευσής τους ήταν η αρχαία πόλη Κούριο.

Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν βρεθεί, η περιοχή κατοικείται αδιαλείπτως από το 5° αιώνα μ.Χ., εποχή που έφτασαν εδώ φατρίες του Μαχαιρά. Το 1059-1185 το Γούρρι, μαζί με άλλα χωριά, ανήκε διοικητικά στη Μονή Μαχαιρά και επί Λουζινιανών (1192 – 1489), αποτέλεσε φέουδο. Όταν οι κάτοικοι εξεγέρθηκαν, οι Φράγκοι προκειμένου να καταπνίξουν την εξέγερση, εφάρμοσαν τον στρατιωτικό φεουδαρχισμό, κατακτώντας την κοινότητα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Πιτσιλιάς.

Η κύρια εκκλησία του χωριού βρίσκεται στο κέντρο του και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο που χτίστηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα (1898). Τα ξωκλήσια του Αγίου Μάμα, του Αγίου Δημητρίου του 1912 και της Αγίας Μαρίνας, συμπληρώνουν τη θρησκευτική εικόνα του οικισμού. Σημαντικό αξιοθέατο είναι και το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Γουρρίου που στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο παραδοσιακό οικοδόμημα στον πυρήνα του χωριού, καθώς και μια από τις παραδοσιακές βρύσες, στο κάτω μέρος της κοινότητας που χρονολογείται από το 1916. Από εκεί ξεκινά και το Μονοπάτι της Φύσης Γουρρίου, μια μικρή και εύκολη διαδρομή για όσους αρέσκονται στο περπάτημα.

Κάθε Κυριακή πραγματοποιούνται μαζώξεις, με τις γυναίκες του χωριού να δουλεύουν τον αργαλειό ή να ασχολούνται με την αγγειοπλαστική, τα ψηφιδωτά, ή να ζυμώνουν και να ψήνουν φρέσκο ψωμί. Στο κτίριο του παλιού δημοτικού σχολείου λειτουργεί εργαστήρι υφαντικής, όπου φτιάχνονται διακοσμητικά κομμάτια, πετσέτες, τραπεζομάντιλα και πολλά άλλα, με την Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας να συνδράμει ουσιαστικά στην προσπάθεια της διατήρησης της παράδοσης, εκπαιδεύοντας τις γυναίκες στην κατασκευή υφαντών.

Το Γούρρι βρίσκεται πολύ κοντά στο Καλό Χωριό Λευκωσίας, στο Λαζανιά, το Φικάρδου και την εμβληματική Μονή Μαχαιρά.