Γαλάτα

Η Γαλάτα είναι χωριό της ομώνυμης επαρχίας στην Κύπρο και απέχει 62 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τη Λευκωσία, 48 χιλιόμετρα βόρεια της Λεμεσού, 107 χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας και 85 χιλιόμετρα βορειοανατολικά  της Πάφου.

Βρισκόμενη στο κεντρικό τμήμα της ελεύθερης Κύπρου και σε υψόμετρο 600 μέτρων στη μαγευτική οροσειρά του Τροόδους, η Γαλάτα των 600 περίπου κατοίκων, μια ανάσα από την διάσημη και πανέμορφη Κακοπετριά, είναι το πρώτο χωριό της Σολέας στην παραγωγή φρούτων, με 700 περίπου τόνους το χρόνο. Βασική καλλιέργεια αποτελούν τα μήλα διαφόρων ποικιλιών, οι «φορμόζες», τα κεράσια, τα ροδάκινα και τα σταφύλια που τροφοδοτούν καθημερινά τις αγορές όλων των μεγάλων πόλεων του νησιού.

Το πανέμορφο χωριό, «φωλιασμένο» μέσα στο καταπράσινο τοπίο με πεύκα, λεύκες, πλατάνια, κυπαρίσσια και σκλήδρους, απολαμβάνει ξηρό και υγιεινό κλίμα, με τα πλούσια νερά του ποταμού Κλάριου να ποτίζουν την κοινότητα. Είναι ένας δημοφιλής προορισμός για Κύπριους και ξένους επισκέπτες, με πάμπολλα εστιατόρια, ταβέρνες, καφενεία και καφετέριες, ξενοδοχεία, δωμάτια προς ενοικίαση και παραδοσιακούς ξενώνες. Η μεγάλη τουριστική της ανάπτυξη οφείλεται, εκτός του εξαιρετικού φυσικού τοπίου, στα πολλά και σημαντικότατα αξιοθέατα που βρίσκονται εντός και στα όρια του οικισμού και στην τεράστια πολιτισμική κληρονομιά του τόπου. Ο οικισμός, γνωστός και ως το «χωριό των μπαλκονιών», αποτελείται από σύγχρονα σπίτια και παραδοσιακά -διώροφα ως επί το πλείστον-οικοδομήματα, χτισμένα με τοπική πέτρα, δείγματα εξαιρετικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, με ξύλινα μπαλκόνια και σκάλες, καθώς και κεραμιδένιες επικλινείς στέγες.

Η Γαλάτα υφίσταται από τα μεσαιωνικά χρόνια, ενώ δεν αποκλείεται να υπήρχε και την εποχή του Βυζαντίου. Σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από την Γαλατία της Μικράς Ασίας και ονομάζονταν Γαλάτες, εξ ου και η ονομασία του χωριού. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι δυτικά του σημερινού χωριού, ζούσαν βοσκοί με τα κοπάδια τους και οι κάτοικοι που ζούσαν χαμηλότερα, οι «κατωχωρίτες», επισκέπτονταν τους βοσκούς για να αγοράσουν γάλα. Από τους γαλατάδες, προέκυψε το όνομα Γαλάτα. Ο οικισμός ήτα βασιλικό φέουδο από το 1196 και κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ανήκε στην οικογένεια Ντε Γκιμπλέτ.

Η κοινότητα αποτελούσε την «καρδιά της Σολέας» και ήταν το κέντρο των εμπορικών συναλλαγών, της αγοραπωλησίας γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων, αλλά και τόπος συνάντησης ανθρώπων από την ευρύτερη περιοχή. Σήμερα, συνεχίζει να είναι εξέχουσας σημασίας προορισμός κυρίως για τα πολλά αξιοθέατα που προσφέρει, την ομορφιά της φύσης και τις άριστες τουριστικές υποδομές. Σημείο κατατεθέν η πλατεία του χωριού, ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία, με τα καφενεία και τον αιωνόβιο δρυ και τα πλατάνια δίπλα από το ποτάμι που διασχίζει το χωριό. Ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί με τις 6 βυζαντινές εκκλησίες που χαρακτηρίζονται από τη βυζαντινή αρχιτεκτονική (κυρίως του 16^ου αιώνα), με εντυπωσιακότερη όλων την περίφημη Παναγία της Ποδίθου, μια από τις 10 εκκλησίες που ανήκουν στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Πολύ κοντά σε αυτήν, βρίσκεται το εκκλησάκι της Θεοτόκου (ή του Αρχαγγέλου) με τοιχογραφίες του 1514, ενώ στη μέση του χωριού συναντάται ο Άγιος Σωζόμενος Γαλάτας, ένας μονόκλιτος ναός του 1513, αλλά και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται στο πρώτο τέταρτο του 16^ου αιώνα. Η κύρια εκκλησία της κοινότητας είναι αφιερωμένη στην Παναγία Οδηγήτρια, ένας μεγαλοπρεπής τρίκλιτος ναός του 1930 που χτίστηκε με δωρεές και εθελοντική εργασία των κατοίκων και φιλοξενεί διάφορα ιερά σκεύη, άμφια, θυμιατήρια, ένα Ευαγγέλιο του 1745 και άλλα. Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής στα νότια, στο δρόμο μεταξύ Γαλάτας και Κακοπετριάς, είναι μονόκλιτος ναός με όμορφες τοιχογραφίες και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου του 15^ου αιώνα, χτισμένο με ακατέργαστες πέτρες και λάσπη, βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, κοντά στον παλιό δρόμο Καλλιανών-Γαλάτας. Το σύγχρονο παρεκκλήσι του Αγίου Τυχικού στην λεγόμενη «έσω Γαλάτα», εντοπίζεται εκεί που ήταν ο πρώτος οικισμός της κοινότητας του 11^ου αιώνα.

Πέρα από τα θρησκευτικού ενδιαφέροντος αξιοθέατα, στην περιοχή υπάρχει το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Γαλάτας που άνοιξε το 1990 στο αναπαλαιωμένο «χάνι του Μαραγκού» με μια μεγάλη έκθεση από εργαλεία, σκεύη, αγγεία, ενδυμασίες, έπιπλα, κεντήματα, είδη κουζίνας και αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Ο «Νερόμυλος του Κύριλλου» που λειτουργεί μέχρι και σήμερα αλέθοντας σιτάρι, οι ερειπωμένοι παλιοί νερόμυλοι και οι όμορφες βρύσες, συμπληρώνουν την εικόνα του χωριού.

Το Μονοπάτι της Φύσης Αρχάγγελος-Μύλος της Ροδούς είναι μια καλή ευκαιρία για τους φυσιολάτρεις να θαυμάσουν τις ξεχωριστές φυσικές ομορφιές και να εξερευνήσουν το πράσινο της περιοχής.

Το μνημείο ηρώων της κοινότητας, μια πανύψηλη στήλη 5 μέτρων στη βάση της οποίας υπάρχει γρανιτένια πλάκα με τα ονόματα των πεσόντων, βρίσκεται κοντά στην Παναγία Οδηγήτρια, στη μέση του χωριού και απεικονίζει το ξεσκισμένο χακί πουκάμισο του αγωνιστή που έπεσε στον αγώνα για την ελευθερία του νησιού. Κάθε χρόνο τελείται μνημόσυνο και γίνεται κατάθεση στεφάνων.