Δάσος Μαχαιρά

Το δάσος Μαχαιρά συναντάται 45 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του κέντρου της Λευκωσίας, περίπου 60 χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας, 130 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου και περίπου 70 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό.

Στις ανατολικές πλαγιές  του Τροόδους, εντοπίζεται το δάσος Μαχαιρά, που συμπεριλαμβάνει δύο μεγάλες δασικές εκτάσεις, του Μαχαιρά και του Αετομούττη. Αποτελώντας ένα τεράστιο δασικό πάρκο, στα ανατολικά εκτείνεται μέχρι το χωριό Λυθροδόντας (όπου συναντάται και ο δασικός σταθμός της περιοχής), νότια μέχρι τον οικισμό της Βαβατσινιάς, στα δυτικά μέχρι το Φικάρδου, Λαζανιά, Γούρρι, ενώ βόρεια μέχρι και τον συνοικισμό Καπέδες.

Το δάσος Μαχαιρά βρίσκεται μεταξύ της επαρχίας Λευκωσίας,  και της επαρχίας Λάρνακας , οι οποίες μαζί με την επαρχία Αμμοχώστου, διοικούν ολόκληρη τη δασική αυτή έκταση. Ένα κομμάτι του δάσους έχει πρόσφατα χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας, καθώς επίσης Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ). Η δασώδης περιοχή καλύπτει συνολικά μια έκταση 62 τετραγωνικών χιλιομέτρων, εκ των οποίων το 48,3% υπάγεται στο κρατικό δάσος Κύπρου.

Καλυπτόμενο με οφιολιθικά πυριγενή πετρώματα, τουλάχιστον 90 εκατομμυρίων χρόνων (και κυρίως φλεβικά και ηφαιστιογενή πετρώματα), το χαμηλότερο μέρος του δάσους Μαχαιρά είναι προς τα ανατολικά, κοντά στην κορυφή του Λυθροδόντα, όπου και συναντάται υψόμετρο περίπου 400 μέτρων. Από την άλλη, στον εκδρομικό χώρο Κιόνια με το πυροφυλάκιο, που θεωρείται ιδανική τοποθεσία για ποδηλατικές διαδρομές, το υψόμετρο φτάνει μέχρι και τα 1423 μέτρα, οπότε και ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει από ψηλά τη γύρω περιοχή (από το σημείο του ραντάρ).

Με Μεσογειακό κλίμα, και μια αστείρευτη ποικιλομορφία χλωρίδας, που χαρακτηρίζεται κυρίως από λατζιές, πεύκα, ενδημικούς κρόκους, κοκκινομανίταρα, ανεμώνες, και άλλα υδρόβια φυτά και δέντρα, το δάσος Μαχαιρά «βρέχεται» από τον Πεδιαίο και τον Γιαλιά, καθώς και τους παραποτάμους τους, Πεντάσχοινο και Μαρώνι, ενώ  το οικοσύστημα που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτούς έχει τεράστια οικολογική σημασία. Οι πιο τυχεροί από τους επισκέπτες στην περιοχή μπορεί να δουν από ερπετά, μέχρι αλεπούδες, λαγούς, και σκαντζόχοιρους, όσον αφορά τα θηλαστικά που βρίσκουν καταφύγιο εκεί, ενώ ο προστατευόμενος περδικοσιάχινος, τα ενδημικά πουλιά, κίσσσα, τρυποράσιης, σκαλιφούτρα, δωδεκάτης, και θουπί, είναι μερικά από τα πτηνά που επίσης κουρνιάζουν στην περιοχή.

Το κυνήγι με νόμιμο τρόπο εδώ επιτρέπεται, αλλά μεγαλύτερος κίνδυνος για το δάσος είναι οι συχνές πυρκαγιές. Συνολικά το δάσος Μαχαιρά, διαθέτει τρεις εκδρομικούς χώρους (όπως στην τοποθεσία «Μάντρα του Καμπιού»), χωρητικότητας περίπου 2.200 ατόμων, και έξι Μονοπάτια της Φύσης, καθώς επίσης διασχίζεται και από την Διαδρομή του κρασιού με αριθμό 7. Οπότε, κι είναι φυσικό ν’ αποτελεί πόλο έλξης των ντόπιων και των ξένων τουριστών που παραθερίζουν στην περιοχή. Άλλα κοντινά αξιοθέατα πολιτισμού εκτός από τη Μονή Μαχαιρά συνιστούν το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία με το μικρό παρκάκι του, αλλά και το ξωκλήσι του Αγίου Ονουφρίου. Επιπλέον, στην περιοχή υπάρχει και το κρησφύγετο «Σταυραετού Μαχαιρά» του Γρηγορίου Αυξεντίου του αγωνιστή της ΕΟΚΑ, το οποίο κι εντοπίζεται πιο κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας του Μαχαιρά.

Τέλος, στους πρόποδες του δάσους Μαχαιρά φιλοξενείται και το παλιό μεταλλείο Αλεστού με τη μικρή λίμνη, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει πετρώματα σιδηροπυρίτη.