Άγιος Επιφάνιος Ορεινής

Ο Άγιος Επιφάνιος Ορεινής είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο και απέχει 36 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας, 65 χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας, 52 χιλιόμετρα βόρεια της Λεμεσού και 119 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου.

Xτισμένος στα χαμηλότερα υψόμετρα του δάσους Αδελφοί και  κοντά στο δάσος του Μαχαιρά, ο Άγιος Επιφάνιος Ορεινής των 500 περίπου κατοίκων καλύπτεται από άγρια βλάστηση και μικρά περιβόλια με διάφορα φρουτοδέντρα, αμπέλια, λίγες ελιές αλλά και καλλιέργειες οσπρίων και λαχανικών.  Η κοινότητα που «πνίγεται» στο πράσινο και είναι τόπος κατοίκησης και κάποιων που δουλεύουν στην πρωτεύουσα, διαθέτει δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο, ταβέρνες και γραφικά καφενεία.

Το χωριό φαίνεται να δημιουργήθηκε με την μετακίνηση κατοίκων, από τις γύρω περιοχές στις αρχές του 5^ου αιώνα, όταν ο Χριστιανισμός εγκαθιδρύθηκε ως επίσημη θρησκεία. Στην περιοχή κατέφυγαν όσοι πίστευαν στην αρχαία ελληνική θρησκεία, προκειμένου να αποφύγουν τις διώξεις από κάποιους φανατικούς Χριστιανούς της εποχής. Ο Άγιος Επιφάνιος, ζήτησε την υποστήριξη του αυτοκράτορα Θεοδόσιου Α΄ που με διάταγμα δημιούργησε περιοχές ασφάλειας για τους μη χριστιανούς.

Η ονομασία του χωριού προέκυψε από το όνομα του πρώτου οικιστή στη σύγχρονη ιστορία του τόπου (το 18^ο αιώνα), του Πιφανιώτη ή αλλιώς Επιφάνιου που ήρθε από την Αγλατζιά. Σύμφωνα με την παράδοση μετά από επιδημία που είχε πλήξει το χωριό, μόνο μια οικογένεια, αποτελούμενη από τον πατέρα, τη μητέρα και τρεις κόρες, κατάφερε να επιζήσει, εγκαταλείποντας την περιοχή. Μετά από χρόνια, οι κόρες γύρισαν πίσω και κατοίκησαν τον οικισμό, ενώ ο Πιφανιώτης έφτασε εδώ και παντρεύτηκε τη μια, δίνοντας το όνομά του στον τόπο.

Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα προέρχεται από κάποιο φερώνυμο μοναστήρι, καθώς έχουν βρεθεί κατάλοιπα του κτίσματος στα δυτικά του χωριού και στη βάση του λόφου «Καλόγηρος».

Σήμερα ο Άγιος Επιφάνιος Ορεινής μπορεί να αποτελέσει ένα ήσυχο προορισμό μέσα στην πλούσια φύση, τα χρώματα και τον καθαρό αέρα σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Λευκωσία.

Η εκκλησία του χωριού, μια μονόκλιτη με αμφικλινή ξύλινη στέγη και κεραμίδια, είναι αφιερωμένη στον  πολιούχο του Άγιο Επιφάνιο και οικοδομήθηκε το 18^ο αιώνα στο κέντρο της κοινότητας, πάνω από παλιό μοναστήρι. Στο εσωτερικό κοσμείται από την εικόνα του αγίου του 17^ου αιώνα, τα Βημόθυρα και τη Σταύρωση του 16^ου αιώνα, ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο κατασκευάστηκε το 1923. Η νεόδμητη εκκλησία που χτίστηκε το 2010, αποτελεί το νέο θρησκευτικό στολίδι της περιοχής, ενώ το Ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται 2 χιλιόμετρα δυτικά της κοινότητας, σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον και με θέα  τα καταπράσινα βουνά του δάσους «Αδελφοί» και «Μαχαιρά», αλλά και του δάσους του Τροόδους.

Το εντυπωσιακό πετρόχτιστο μνημείο πεσόντων και αγνοουμένων, με καμάρες που θυμίζουν παλιές βρύσες, βρίσκεται στο κέντρο Αγίου Επιφάνιου Ορεινής δίπλα από τα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου και είναι αφιερωμένο στους ήρωες της τουρκικής εισβολής του 1974 Κώστα Μισιαούλη, Κώστα Καταλάνου και Γεώργιου Ξενοφώντος Πογιατζή, του οποίου τα λείψανα αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο του DNA σε ομαδικό τάφο στα Κνώδαρα.