Πραστειό Κελλακίου

Το Πραστειό Κελλακίου είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο και απέχει 27 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λεμεσού, 68 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας, 64 χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας και 93 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου.

Χτισμένο ανάμεσα σε βουνοκορφές του Ληστόβουνου μέσα στην κοιλάδα του ποταμού Άμαθου και σε υψόμετρο 500 μέτρων, το Πραστειό Κελλακίου των 70 περίπου κατοίκων είναι πετρόχτιστος οικισμός με σπίτια με ψηλά περιτοιχίσματα και εσωτερική αυλή και πολλές πετρόχτιστες βρύσες στις γειτονιές του.

Ένας τόπος που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Evans, τον καλλιτέχνη γλυπτών από μέταλλο που δημιούργησε τη μεγαλύτερη κλειδαριά στον κόσμο μπαίνοντας στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, το όμορφο κουμανταροχώρι σήμερα έχει να προσφέρει πολλά στον επισκέπτη του, όπως τη μαγευτική φύση, τις εκκλησίες και τα μουσεία του.

Πέρα από τις αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις με άγρια φυσική βλάστηση, στο Πραστειό Κελλακίου καλλιεργούνται μανταρινιές, κιτρομηλιές, ελιές, αμυγδαλιές, χαρουπιές, δαμασκηνιές, και λαχανικά. Στα διοικητικά όρια της κοινότητας βρίσκονται τα τρία λατομεία που λειτουργούν στη περιοχή, καθώς και μεγάλο μέρος του κρατικού δάσους της Λεμεσού με την κυπριακή χλωρίδα και πανίδα, όπως ενδημικά πουλιά, λαγούς και άλλα.

Το χωριό υφίσταται τουλάχιστον από τα μεσαιωνικά χρόνια, καθώς η ονομασία του παραπέμπει στη γαλλική μεσαιωνική λέξη Prasti που σημαίνει χωράφι και ήταν τοπωνύμιο αγροκτημάτων που ανήκαν σε κάποια φέουδα της εποχής. Άλλωστε, στο μεσαίωνα πολλοί μικροί οικισμοί στην Κύπρο ονομάζονταν πραστειά και ήταν μικρές γεωργικές κοινότητες που υπάγονταν σε άλλες μεγαλύτερες, τα φέουδα.

Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία είναι ελληνική και μάλιστα των βυζαντινών χρόνων, αφού πραστειό σημαίνει οικισμός κοντά στη πόλη (προάστιο, προ του άστυ). Τότε, το γειτονικό Κελλάκι ήταν διοικητικό κέντρο της ευρύτερης ορεινής περιοχής και μια από τις κυρίαρχους παραγωγούς της κουμανταρίας, του βασιλιά των κρασιών.

Σημαντικά αξιοθέατα και κατάλοιπα της ιστορίας και της οικονομικής ζωής του τόπου, αποτελούν το Μουσείο Κρασιού Πραστειού Κελλακίου και ο Ελιόμυλος Πραστειού Κελλακίου. Το μουσείο κρασιού στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό πετρόχτιστο διώροφο κτίριο, κοντά στην εκκλησία και περιλαμβάνει το πατητήρι μέσα στο οποίο πατούσαν τα σταφύλια για να εξαχθεί ο μούστος. Ο ελιόμυλος παρουσιάζει την πλούσια παράδοση του τόπου στην παραγωγή ελιών και ελαιολάδου και περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα εργαλεία, μηχανήματα και αντικείμενα ενός παραδοσιακού ελαιοτριβείου.

Ακόμα ένα αξιοθέατο πολιτισμού στην κοινότητα είναι το Μουσείο Πετρωμάτων Πραστειού Κελλακίου που περιλαμβάνει πετρώματα, κρυστάλλους, ορυκτά, μονοκρυσταλλικά πετρώματα και απολιθώματα από διάφορες περιοχές του Τροόδους, αλλά και ολόκληρη την Κύπρο.

 Η κεντρική εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας, βρίσκεται νότια του χωριού και στη κορυφή ενός μικρού λόφου. Αποτελεί πετρόχτιστο κτίσμα βασιλικής του 1679 με κεραμιδοσκεπή, ενώ ο ναός επεκτάθηκε μετά το 1880 σχεδόν στο διπλάσιο. Το καμπαναριό είναι πετρόχτιστο από πέτρα της Λεμεσού μετά την ανακατασκευή του το 2002, ενώ η εικόνα της Παναγίας θεωρείται θαυματουργή για τις γυναίκες που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί. Στις 21 Νοεμβρίου και ανήμερα των Εσοδίων της Θεοτόκου, γίνεται πανηγύρι στο χωριό, με πλήθος κόσμου να συρρέει για να προσκυνήσει την εικόνα της.

Στα δύο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του χωριού, στην περιοχή «Φοινίκια», έχουν βρεθεί τα ερείπια μιας παλιάς μικρής εκκλησίας, της Παναγίας Φοινικιών που πιθανότατα ήταν μοναστήρι το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά.

Επίσης, μερικά ακόμα αξιοθέατα που μπορεί να δει ο ταξιδιώτης στο Πραστειό Κελλακίου είναι το όμορφο οικοδόμημα του παλιού δημοτικού σχολείου λίγο έξω από το χωριό, την πετρόχτιστη καμάρα από το αρδευτικό σύστημα που υδροδοτούσε την περιοχή στα ανατολικά του οικισμού και την πλακόστρωτη πλατεία αφιερωμένη στον ήρωα Χριστάκη Θεοδοσίου. Για φαγητό, μπορεί να κάτσει στο πολιτιστικό κέντρο της κοινότητας.