Αμίαντος

Ο Αμίαντος στην επαρχία Λεμεσού της Κύπρου είναι χωριό που απέχει 36 χιλιόμετρα βόρεια της Λεμεσού, 103 χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας, 74 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας και 80 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου.

Χτισμένος σε ένα άγριο και εντυπωσιακό ορεσίβιο τοπίο που γειτονεύει με την οροσειρά του Τροόδους ανάμεσα σε δυο απότομες βουνοπλαγιές και σε υψόμετρο 980-1.400 μέτρων, ο Αμίαντος με τους 300 κατοίκους, περιβάλλεται από άγρια βλάστηση και πανύψηλες λεύκες, πλατάνια και κυπαρίσσια. Έγινε γνωστός για το παλιό μεταλλείο του που έκλεισε το 1988 στο οποίο εργάζονταν παλιά οι κάτοικοι του χωριού και που, πλέον, μεγάλο του μέρος αναδασώθηκε από τη δεκαετία του 1990. Σήμερα, οι γκρι χρωματισμοί στις πλαγιές, τα εγκαταλελειμμένα μηχανήματα ως κατάλοιπα του παρελθόντος, σε συνδυασμό με την γύρω άγρια καταπράσινη βλάστηση, συνθέτουν ένα σκηνικό ιδιόμορφης ομορφιάς και αισθητικής. Εκεί μάλιστα, εγκαινιάστηκε το 2015 το Γεωπάρκο Τροόδους που παρουσιάζει την πλούσια γεωμορφολογική ιστορία της περιοχής σε συνδυασμό με την ιστορία των μεταλλείων.

Στο χωριό, που υπάγεται στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς και από το οποίο περνάει και ο Κούρης, καλλιεργούνται μηλιές, κερασιές, ροδακινιές, καρυδιές, κυδωνιές, δαμασκηνιές και άλλα καθώς και λίγα αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών.

Μέχρι το 2005 υπήρχαν δυο οικισμοί, ο Πάνω και ο Κάτω Αμίαντος (από τα Φύλαγρα μέχρι τα Κάρδαμα), αλλά με την εγκατάλειψη της περιοχής του μεταλλείου που ήταν ο πάνω οικισμός, έγινε συγχώνευση και πλέον υπάρχει μία ενιαία κοινότητα που εξηγεί και τη μεγάλη υψομετρική διαφορά που προαναφέρθηκε. Το κυρίως χωριό μετά και τα νέα σπίτια που χτίστηκαν, μοιράζεται στη μέση από τον κύριο δρόμο Λεμεσού-Τροόδους και μπορεί να εξερευνηθεί εξ ολοκλήρου και με αυτοκίνητο.

 Η ονομασία του χωριού προέρχεται πιθανότατα από την εξόρυξη του αμιάντου, που ήταν άλλωστε και η αιτία που η περιοχή πρωτοκατοικήθηκε από τους εργάτες στα μεταλλεία, όταν αυτά άνοιξαν το 1904. Αρχικά, το 1918 ο οικισμός είχε πάρει το όνομα του πρώτου κατοίκου του, του Χατζηκτωρή και αργότερα άλλαξε σε Κάτω Αμίαντος, όπου βρίσκεται σήμερα ο πυρήνας του οικισμού.

Ιστορικά, η κοιλάδα Αμιάντου κατοικούνταν από την ελληνορωμαΐκή εποχή, αλλά με τις αραβικές επιδρομές που ξεκίνησαν τον 7^ο αιώνα, η κοιλάδα εγκαταλείφθηκε και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν σε ασφαλείς περιοχές, με αποτέλεσμα τότε να δημιουργούνται νέα χωριά, όπως το Πελένδρι.

Μεταξύ αυτών που πρέπει να δει ο επισκέπτης στον Αμίαντο είναι ο Βοτανικός Κήπος Τροόδους «Α.Γ. Λεβέντης» που βρίσκεται στην κορυφή του μεταλλείου (περιοχή του Πάνω Αμίαντου). Εκεί, μέσα σε ένα υπέροχο καταπράσινο τοπίο υπάρχουν τα πιο σπάνια είδη φυτών του νησιού με ενημερωτικές πινακίδες, ενώ στο εσωτερικό του κτιρίου και μέσα από φωτογραφίες, ενημερωτικό υλικό, ταινίες για το μεταλλείο, ο επισκέπτης μαθαίνει την ιστορία του τόπου και τα πάντα για την πλούσια χλωρίδα της περιοχής. Στο πάρκο που υπάρχει και μικρή λίμνη και είναι περιτριγυρισμένο και από τη βουνίσια βλάστηση και με θέα στις λαξευμένες πλαγιές, υπάρχει  ένα εξαιρετικό σημείο θέας με τηλεσκόπιο και κιόσκι για ξεκούραση, απ’ όπου φαίνεται το χωριό και η γύρω περιοχή.

Οι εκκλησίες του χωριού είναι ο πετρόχτιστος κεντρικός ναός του Αποστόλου Ανδρέα που βρίσκεται στην είσοδο της κοινότητας, στο δρόμο που ενώνει τον Αμίαντο με τον Καρβουνά και ξαναχτίστηκε το 1974-1975 στο χώρο της παλιάς εκκλησίας του 1911, αλλά και το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Το εκκλησάκι βρίσκεται στον κύριο δρόμο Αμιάντου-Καρβουνά, στην περιοχή Κάρδαμα. Το ξυλόστεγο ξωκλήσι της Παναγίας βρίσκεται στα σύνορα της κοινότητας με το Πελένδρι και είναι κτίσμα του 1990.Κατηφορίζοντας προς το κυρίως χωριό, βρίσκεται το μνημείο ηρώων που είναι αφιερωμένο στον Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου, ενώ συνεχίζοντας λίγο πιο κάτω, βρίσκεται το μεγαλύτερο κοινοτικό πάρκο, το πάρκο «Χατζηκτωρή» και απέναντι υπάρχει η πρώτη κατοικία του χωριού. Στο ίδιο σημείο βρίσκεται και το παλιό γεφύρι που όταν χτίστηκε το 1902, ήταν το ψηλότερο στο νησί (με 15 μέτρα ύψος) και κάτω από το οποίο κυλά ο ποταμός. Τα άλλα δύο κοινοτικά πάρκα είναι αυτά της Ποντίκας και του Αμιάντου.

Για τους φυσιολάτρεις που αρέσκονται και στο περπάτημα, το Μονοπάτι της Φύσης Λούματα των Αετών, πέρα από την αισθητική του ομορφιά, προσφέρει την ευκαιρία για επίσκεψη στο αναπαλαιωμένο κρησφύγετο της ΕΟΚΑ που βρίσκεται στα μέσα της διαδρομής.

Μετά την περιήγηση στον οικισμό, οι ταξιδιώτες μπορούν να απολαύσουν ντόπιους μεζέδες στα εστιατόρια που λειτουργούν ολόχρονα, εκτός από το ένα που είναι ανοιχτό μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Για καφέ, υπάρχει ένα παραδοσιακό καφενείο στο κέντρο του χωριού και ένα πιο μοντέρνο  καφέ στη διασταύρωση με την Κακοπετριά, ενώ δε λείπουν και τα σπιτικά γλυκά από τοπικό κατάστημα ή τα φρούτα της περιοχής που πουλούν οι γεωργοί στα περίπτερα που στήνουν το καλοκαίρι.

Ένα χιλιόμετρο από το κέντρο του Αμίαντου μέσα στο δάσος, υπάρχει και το αναπαυτήριο της εργατικής ομοσπονδίας ΣΕΚ που είναι μόνο για Κύπριους μέλη της οργάνωσης, καθώς και ο κατασκηνωτικός χώρος Πλατάνια.