Άγιος Θεόδωρος Πιτσιλιάς

Ο Άγιος Θεόδωρος Πιτσιλιάς είναι χωριό που βρίσκεται στην επαρχία Λεμεσού στην Κύπρο και απέχει 31 χιλιόμετρα βόρεια από τη Λεμεσό, 34 χιλιόμετρα νότια από τη Λευκωσία, 82 χιλιόμετρα δυτικά από τη Λάρνακα και 88 χιλιόμετρα ανατολικά από την Πάφο.

Ένας μικρός οικισμός χτισμένος σε υψόμετρο 1025 περίπου μέτρων, στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Τροόδους και ανάμεσα σε 7 λόφους όντας το τρίτο ψηλότερο χωριό στη μεγαλόνησο, ο Άγιος Θεόδωρος Πιτσιλιάς είναι ένα από τα πολλά χωριά με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους που δέχεται πολλούς επισκέπτες το καλοκαίρι και τα Σαββατοκύριακα. Οι περίπου 60 κάτοικοι απολαμβάνουν το δροσερό του κλίμα, το καταπράσινο περιβάλλον, το οποίο σε συνδυασμό με τις πέτρες σκούρου χρώματος που υπάρχει στα γύρω βουνά, συνθέτουν ένα πολύ όμορφο σκηνικό για τον επισκέπτη. Αμυγδαλιές, ροδακινιές, κερασιές, , μηλιές, πεύκα, λεύκες, πλημμυρίζουν το φυσικό τοπίο.

Η κοινότητα οφείλει την ονομασία της στον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη που γιορτάζει στις 8 Φεβρουαρίου, αν και κάποιοι κάτοικοι τιμούσαν και τον Άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα στις 17 Φεβρουαρίου. Εξου και το χωριό ήταν γνωστό και ως Άγιοι Θεόδωροι.

Σύμφωνα με ανασκαφές που έχουν γίνει κατά το παρελθόν, ο Άγιος Θεόδωρος Πιτσιλιάς ή αλλιώς και Άγιος Θεόδωρος Αγρού, υπήρχε απ’ τη Ρωμαϊκή Περίοδο (27 π.Χ- 476 μ.Χ) καθώς βρέθηκαν αρχαίος τάφος με δυο θαλάμους και αγγεία  και νομίσματα, ενώ συνέχιζε να κατοικείται την Ύστερη Βυζαντινή Περίοδο, την ενετοκρατία, μέχρι και την τουρκοκρατίας.

Ο οικισμός έχει πολλές ομορφιές να προσφέρει στον επισκέπτη του, είτε αυτός περπατήσει μέσα στα σοκάκια της κοινότητας, είτε την αντικρίζει και από απέναντι, βλέποντας το πράσινο, τη μαυρόπετρα, τα βουνά και τα κόκκινα κεραμίδια των πέτρινων σπιτιών. Μέσα στο χωριό, τα οπωροφόρα δέντρα και οι κληματαριές προσφέρουν φυσική σκιά στα δρομάκια του χωριού και η πηγή της Λασμαρκάς με τις 5 βρύσες, η τρεμιθιά κοντά στην εκκλησία της Παναγίας, «ο δρυς του Κουτσόφτα» και «ο πεύκος του Κουτσόφτα» που προστατεύονται από το Τμήμα Δασών είναι μερικά από τα φυσικά αξιοθέατα.

Στον Άγιο Θεόδωρο Πιτσιλιάς υπήρχαν 7 εκκλησίες, όσοι και οι λόφοι του χωριού, αλλά δεν σώζονται πλέον όλες. Η εκκλησία του Αγίου Μάμα, της Αγίας Παρασκευής, του Αρχάγγελου Μιχαήλ, του Προφήτη Ηλία είναι θρησκευτικά κατάλοιπα του παρελθόντος.

Από αυτές που υπάρχουν, ξεχωρίζει η εκκλησία της Παναγίας της Κιβωτού του 12ου αιώνα, διαθέτει ένα ξυλόγλυπτο εικονοστάσι του 17ου αιώνα και δύο αξιόλογες εικόνες, την εικόνα του Προφήτη Ηλία και του Χριστού.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου του 1840 όπου φυλάσσεται ένα παλιό ευαγγέλιο του 1550, οικοδομήθηκε όταν κάτοικοι του γειτονικού  Αγίου Ιωάννη Πιτσιλιάς μετοίκησαν στον Άγιο Θεόδωρο Πιτσιλιάς.

Η εκκλησία του Αγίου Θεόδωρου Στρατηλάτη οικοδομήθηκε το 1977στο σημείο που ήταν χτισμένη η ομώνυμη εκκλησία, ύστερα από όραμα μιας κατοίκου της περιοχής. Σύμφωνα με τους ντόπιους,  ο Άγιος Θεόδωρος της υπέδειξε το σημείο που θα χτιστεί ο ναός, ενώ της ζήτησε να  φυτευτούν κυπαρίσσια, πεύκα και ακακίες.

Το μικρό ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, στο μέσο των κορυφών «Παπούτσα και «Αλουπότρυπες».

Από τις προσωπικότητες που έχουν σχέση με τον Άγιο Θεόδωρο Πιτσιλιάς είναι ο Ονούφριος Κληρίδης, ο οποίος σκοτώθηκε από τους Άγγλους το 1931 κατά την διάρκεια των Οκτωβριανών και ο Αδαμάντιος Διαμαντής, γνωστός Κύπριος ζωγράφος που περνούσε τα καλοκαίρια του στο χωριό και μάλιστα, αποτελούσε και πηγή έμπνευσής του σε πολλά από τα έργα του. Επίσης, τα παλιά γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου έχουν μετατραπεί σε μουσείο, η μια αίθουσα του οποίου θα είναι αφιερωμένη στον Κύπριο ζωγράφο.

Στην κοινότητα υπάρχει εστιατόριο, παραδοσιακό καφενείο, ενώ υπάρχουν συχνά σπίτια προς ενοικίαση. Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας βρίσκεται ένας παραδοσιακός ελιόμυλος, ενώ το Μουσείο Αγροτικής Ζωής Αγίου Θεοδώρου Πιτσιλιάς περιλαμβάνει εκθέματα αναβιώνοντας το αγροτικό παρελθόν.

Για τους φυσιολάτρεις, έξω από τον Άγιο Θεόδωρο Πιτσιλιάς υπάρχει αγροτικός δρόμος που οδηγεί στην κορυφή του βουνού της Παπούτσας.