Άγιος Αμβρόσιος Λεμεσού

Ο Άγιος Αμβρόσιος Λεμεσού στην Κύπρο είναι χωριό της ομώνυμης επαρχίας που απέχει 27 περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά από τη Λεμεσό, 94 χιλιόμετρα δυτικά από τη Λάρνακα, 98 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας και 58 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου.

Ένα από τα κρασοχώρια της επαρχίας με 300 περίπου κατοίκους και σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, ο Άγιος Αμβρόσιος Λεμεσού είναι γνωστός για το εξαιρετικής ποιότητας κρασί που παράγεται στα 2 οινοποιεία του χωριού. Μάλιστα, το οικολογικό οινοποιείο έχει δώσει πανευρωπαϊκή φήμη στην περιοχή, έχει κερδίσει πολλά βραβεία και διακρίσεις και είναι από τα πρώτα που λειτούργησαν στη Μεγαλόνησο από το 1988. Γνωστά κρασιά αποτελούν η «Οινάνθη» (λευκό, ροζέ και κόκκινο), η λευκή και κόκκινη Αμπελίδα και το Αγραβανί που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει βαθύ κόκκινο. Το βιολογικό κρασί και διάφορα υποπροϊόντα του σταφυλιού, όπως σταφυλοκούφετα, κρασόμελο και βιολογικά καλλυντικά είναι φημισμένα και αγοράζονται από τους πολλούς επισκέπτες που καταφθάνουν στην κοινότητα.

Μπαίνοντας στο χωριό, χαρακτηριστική είναι η εικόνα της κεντρική πλατείας δίπλα στο κοινοτικό συμβούλιο, με την τεράστια συκαμινιά και το καφενείο όπου μαζεύονται οι κάτοικοι για να απολαύσουν τον καφέ τους. Στον Άγιο Αμβρόσιο Λεμεσού υπάρχει επίσης παιδική χαρά, παντοπωλείο, κέντρο νεότητας, 2 ταβέρνες με τη μία να βρίσκεται στην πλατεία, αλλά και ένα αγροτουριστικό κατάλυμα. Το μνημείο του Επιφάνιου Αγγελίδη είναι αφιερωμένο στον ίδιο, ο οποίος διετέλεσε ηγούμενος της Μονής Τροοδίτισσας και ήταν ευεργέτης του χωριού με την ίδρυση σχολείου το 1909.

Η κεντρική εκκλησία της κοινότητας είναι ο Άγιος Αμβρόσιος και βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Ο μικρός πετρόχτιστος ναός είναι μονόκλιτη βασιλική του 14ου αιώνα με ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο του 1877 και εικόνες που χρονολογούνται από το 1853-1855 και 1866-1867. Η επίσης πετρόχτιστη Αγία Τράπεζα αποτελεί μικρογραφία ναού με τρούλο που στηρίζεται σε τέσσερις κίονες και σχηματίζει στο μέσο ένα μικρό τρούλο με αγιογραφία του Νεάρχου Γιαλλουρίδη.

Η νεόχτιστη εκκλησία του θαυματουργού Αγίου Εφραίμ είναι η δεύτερη εκκλησία του χωριού.

Το πετρόχτιστο ξωκλήσι της Αγίας Ελισάβετ είναι μονόκλιτη βασιλική με κεραμιδοσκεπή, βρίσκεται 3 χιλιόμετρα νότια της κοινότητας και οικοδομήθηκε το 16^ο αιώνα στα θεμέλια παλιότερης εκκλησίας. Το ξωκλήσι στολίζουν βυζαντινές τοιχογραφίες του 16ου αιώνα οι οποίες διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, όπως του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, του Αγίου Ερμόλαου, του Αγίου Δαμιανού, του Αγίου Κοσμά, του Αγίου Δαμασκηνού, του Αγίου Παντελεήμονα και άλλες. Κοντά στο ναό και στην κοίτη του ποταμού, βρίσκεται και το αγίασμα της Οσίας Ελισάβετ.

Σε 6 περίπου χιλιόμετρα από τον Άγιο Αμβρόσιο Λεμεσού, βρίσκεται και το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, ένας μικρός πετρόχτιστος ναός με αρχιτεκτονική μονόκλιτης βασιλικής του 14ου αιώνα και χαρακτηριστικές τοιχογραφίες. Το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου λειτουργείται στις 23 Απριλίου,  η οποία μεταφέρεται τη Δευτέρα του Πάσχα, αλλά και στις 3 Νοεμβρίου, στην ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Γεωργίου του σπόρου.

Ένα αξιομνημόνευτο γεωμορφολογικό φαινόμενο που συμβαίνει στον Άγιο Αμβρόσιο Λεμεσού είναι η «σύλληψη» των νερών του ποταμού του Παραμαλιού από τον Κρυό ποταμό, παραπόταμο του Κούρη. Ενώ ο Κρυός κατεβαίνει από το Τρόοδος ακολουθώντας σχεδόν ευθεία νοτιοδυτική κατεύθυνση και φαίνεται να αποτελεί συνέχεια του ποταμού Παραμαλιού, στα βόρεια της κοινότητας κάνει μια στροφή 90 μοιρών στα ανατολικά για να ενωθεί με τον Κούρη.