Χοιροκοιτία

Η Χοιροκοιτία είναι ένα χωριό της επαρχίας Λάρνακας στην Κύπρο, 34 νοτιοδυτικά της Λάρνακας, 60 χιλιόμετρα νότια της Λευκωσίας και 37 χιλιόμετρα ανατολικά της Λεμεσού.

Χτισμένος σε υψόμετρο 220 μέτρων μέσα στις φραγκοελιές, που η ηλικία τους ξεπερνά τα 1.200 χρόνια και τα εσπεριδοειδή, τις χαρουπιές και τα  φρουτόδεντρα, ο οικισμός της Χοιροκοιτίας είναι από τους πιο ιστορικούς της Κύπρου και γνωστός παγκοσμίως, αφού στην ανατολική πλευρά του χωριού, στην πλαγιά ενός λόφου βρίσκεται ο αρχαίος νεολιθικός συνοικισμός Χοιροκοιτίας.

Για την ονομασία του οικισμού υπάρχουν πολλές ερμηνείες, με μία να κάνει λόγο στη μεσαιωνική πορέλευση, καθώς σύμφωνα με την παράδοση, από το χαιρετισμό της περιβόητης ρήγαινας («χαίρε Κιτία») προς κάποια γυναίκα, όταν αυτή βρισκόταν στον πύργο της στη Χοιροκοιτία, προήλθε το όνομα Χαιρεκιτία και με την παραφθορά στο πέρασμα των χρόνων να μετατρέπεται σε Χοιροκοιτία. Μια άλλη ερμηνεία μιλάει για τη λέξη χειρογητειά, που υποδηλώνει άσκηση της χειρομαντείας. Κατά μια άλλη άποψη, ίσως προήλθε από την αρχική ονομασία Ιεροκοιτίδα (ιερός χώρος) ή ιεροκηπία (ιερός κήπος). Μια ακόμα εκδοχή αναφέρεται στη σύνθετη ονομασία από τις λέξεις χοίρος και κοιτίδα (περιοχή εκτροφής χοίρων), ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι αρχικά ήταν Σιδηροκοιτίδα, περιοχή όπου υπήρχε σίδηρος. Άλλοι, τέλος ισχυρίζονται ότι η ονομασία προήλθε από τις λέξεις γύρος και οικία λόγω του ότι οι προϊστορικές καλύβες που ανακαλύφθηκαν ήταν στρογγυλές.

Σύμφωνα με πηγές, στις αρχές της Φραγκοκρατίας το χωριό παραχωρήθηκε στο τάγμα των Ναϊτών Ιπποτών και αργότερα στο τάγμα των Ιωαννιτών, οι οποίοι διατηρούσαν την περιοχή σαν σημαντικό διοικητικό φέουδο. Ο Πύργος, δηλαδή το κύριο οικοδόμημα του φέουδου της Χοιροκοιτίας βρίσκεται κοντά στην τοποθεσία όπου βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας του Κάμπου. Από τον Πύργο της Χοιροκοιτίας, που καταστράφηκε από τους Μαμελούκους μετά την νίκη τους το 1426 και που έγινε αργότερα γνωστός με την ονομασία Σαράι, σώζονται σήμερα ελάχιστα ίχνη.

Εκτός από το νεολιθικό συνοικισμό Χοιροκοιτίας, που είναι αναμφισβήτητα το σημαντικότερο αξιοθέατο για την ευρύτερη περιοχή, ο επισκέπτης θα απολαύσει ένα πολύ όμορφο χωριό, με λιθόστρωτα δρομάκια, πετρόχτιστα και παραδοσιακά σπίτια. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται η πετρόχτιστη κεντρική εκκλησία της κοινότητας, ο Άγιος Ιάκωβος του 19ου αιώνα, όντας ταυτόχρονα η μοναδική στην Κύπρο αφιερωμένη στον συγκεκριμένο άγιο και γιορτάζει στις 27 Νοεμβρίου. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκεται η αναπαλαιωμένη Παναγία του Κάμπου με τοιχογραφίες του 16ου αιώνα, το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής και το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου.

Για όσους λατρεύουν την επαφή με τη φύση, υπάρχει το μονοπάτι της φύσης που περνά μέσα από τις γραφικές γειτονιές του χωριού και καταλήγει στον αρχαιολογικό χώρο, ενώ αρκετά δημοφιλές στους επισκέπτες είναι ένα γαλακτοκομείο και μια φάρμα με κατσίκες και άλλα οικόσιτα ζώα.

Στη Χοιροκοιτία, όπου ζουν 600 περίπου μόνιμοι κάτοικοι μαζί με αρχαιολόγους και φοιτητές αρχαιολογίας που απασχολούνται στις κατά καιρούς αρχαιολογικές ανασκαφές, υπάρχουν ξενοδοχειακές μονάδες, ταβέρνες και εστιατόρια. Την τελευταία συνήθως εβδομάδα του Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου, διοργανώνεται και το φεστιβάλ νεολιθικής Χοιροκοιτίας, με πολλές εκδηλώσεις, μουσική, φαγητό και ποτό.