Πυργά

Τα Πυργά είναι ένα από τα χωριά της επαρχίας στην Κύπρο και απέχει 30 περίπου χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας, 50 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λευκωσίας και 60 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λεμεσού.

Χτισμένα σε ένα υψόμετρο 300 μέτρων κάτω από τους βόρειους πρόποδες του Σταυροβουνίου, μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον με πεύκα και άγρια βλάστηση, και περικυκλωμένο από τα βουνά Αππϊάτζη, Σινόβα, Βασιώτη, Ευγαλή, Σταυρής, Βικλιά και Πιπή, τα Πυργά είναι ένας οικισμός με μερικά παραδοσιακά παλιά σπίτια, χτισμένα με πλινθάρι ή με καστανόχρωμες λάβες, ενώ τα τελευταία χρόνια ανεγείρονται σύγχρονες κατοικίες στην περιφέρεια του χωριού και στις πλαγιές των λόφων ως εξοχικές αλλά και μόνιμες κατοικίες. Πολλοί έρχονται εδώ λόγω του κλίματος και της εύκολης πρόσβασης από τη Λάρνακα και τη Λευκωσία.

Για το όνομα του χωριού υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη κάνει λόγο για το κόκκινο χρώμα (πυρρόν) της γης της περιοχής και η άλλη εκδοχή αναφέρει ότι στην περιοχή αυτή, λόγω των πυκνών δασών, υπήρχαν πολλά καμίνια αγγειοπλαστικής και κάρβουνου. Υπήρχαν δηλαδή πολλές «πυρκαγιές».

Η ιστορία του χωριού αρχίζει από αρχαιοτάτων χρόνων, σύμφωνα με τα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν, όπως σπήλαια, πήλινα αγάλματα, αγγεία, νομίσματα, κοσμήματα κ.ά.

Σημαντικά αξιοθέατα για τον επισκέπτη στα Πυργά, εκτός από το φυσικό τοπίο και τη μοναδική ομορφιά του και το Μονοπάτι Φύσης Πυργών, είναι αναμφισβήτητα η πλατεία του χωριού με το πάρκο και τις παλιές εκκλησίες. Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, κτίσμα του 12ου αιώνα με θολωτή στέγη και νάρθηκα που προστέθηκε μεταγενέστερα, βρίσκεται στα νότια του χωριού. Ο βυζαντινού ρυθμού ναός με τις γοτθικές προσθήκες είναι χτισμένος στην μέσα σε μικρό ελαιώνα. Στο θόλο της εκκλησίας διασώζονται αρκετές μισοφθαρμένες τοιχογραφίες μονβαδικής τέχνης. Στο πίσω μέρος του ναού βρίσκεται η πρώτη πηγή του χωριού, από την οποία έπαιρναν νερό οι κάτοικοι. Εντύπωση στο μεσαιωνικό αυτό ναό προκαλεί ένα σκαλισμένο χέρι στον πίσω εξωτερικό τοίχο.

Σε πολύ μικρή απόσταση βρίσκεται και το τζαμί στα Πυργά, το οποίο δε διαθέτει μιναρέ και είναι από τότε που ζούσαν οι Τουρκοκύπριοι στην περιοχή. Μετά τις οδηγίες της Τουρκίας για δημιουργία ισχυρών τουρκοκυπριακών θυλάκων στην Κύπρο, οι Τουρκοκύπριοι των Πυργών εγκατέλειψαν το χωριό και μετακινήθηκαν σε γειτονικά αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά. Το 1973 οι κάτοικοι του χωριού ήταν ήδη όλοι Ελληνοκύπριοι.

Το βασιλικό παρεκκλήσι (ή και μεσαιωνικό παρεκκλήσι) είναι μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Αικατερίνη και βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Ένα από τα σημαντικότερα κατάλοιπα των Λουζινιανών στην Κύπρο, οικοδομήθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα (1421) από το βασιλιά Ιανό και είναι γοτθικού ρυθμού, με ορθογώνιο σχήμα, τρεις θύρες και καμαρωτή στέγη που στηρίζεται πάνω σε τρεις ενισχυτικές ζώνες. Κοντά στα Πυργά και σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων, βρίσκεται και η γοτθική Παναγία Στάζουσα που χτίστηκε πιθανόν τον 14ο αιώνα και αναπαλαιώθηκε πρόσφατα.

Ένα ακόμα αξιοθέατο της κοινότητας είναι ο Πύργος Μαρσέλλου στα νότια του χωριού. Το επιβλητικό οικοδόμημα με ενσωματωμένο ένα τετράγωνο πύργο στην πρόσοψή του, ήταν η εξοχική κατοικία του γιατρού και λογοτέχνη Θεόδωρου Μαρσέλλου.

Η ανέγερση του πύργου συνδέεται με μια από τις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του χωριού. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, η ονομασία της κοινότητας προήλθε από την ύπαρξη πύργων σε περίοπτα σημεία γύρω από τον οικισμό. Για αυτό και ο Μαρσέλλος προχώρησε στο χτίσιμο αυτού του ιδιόμορφου πύργου.  Ο Μαρσέλλος υπήρξε ένας από τους σημαντικούς Κύπριους λογοτέχνες και το 1974 τιμήθηκε με κρατικό βραβείο για τη συλλογή των διηγημάτων «Ο κλέφτης του σπιτιού μου».

Ακόμα στα Πυργά υπάρχουν δύο πάρκα για πικ νικ, απέναντι από το δημοτικό σχολείο και λίγο έξω από το χωριό στην περιοχή Καμάρες με τα ερείπια παλιού νερόμυλου. Από το χωριό περνάει επίσης τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4.

Οι 600 περίπου κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια σιτηρών, πατάτας, λαχανικών, εσπεριδοειδών, τις ελιές και τις χαρουπιές, ενώ κάποιοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις στην πόλη της Λάρνακας και της Λευκωσίας.