Κίτι

Το Κίτι είναι χωριό της επαρχίας Λάρνακας στην Κύπρο και απέχει 11 χιλιόμετρα νότια της Λάρνακας, 66 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λευκωσίας και 62 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λεμεσού.

Συνώνυμο με την αρχαία πόλη του Κιτίου, της γενέτειρας του φιλόσοφου Ζήνωνα που βρισκόταν λίγο βορειότερα, το Κίτι αποτελεί ουσιαστικά μια σύγχρονη κωμόπολη παρέχοντας τα πάντα, όπως σχολεία, αστυνομικό τμήμα, τράπεζες, υπεραγορές, εστιατόρια, ιατρεία, συλλόγους, οργανώσεις, αθλητικά σωματεία, κ.ά. Η μικρή απόσταση από την Λάρνακα, το καλό οδικό δίκτυο και η γεωργική και κτηνοτροφική ανάπτυξη συνέβαλαν στην αλματώδη πληθυσμιακή αύξηση του οικισμού. Στην περιοχή καλλιεργούνται λαχανικά, (αγκινάρες, πατάτες, κολοκυθάκια, μπάμιες, ντομάτες, αγγουράκια, καρπούζια και καρότα),σιτηρά και λίγα φρουτόδενδρα.

Το Κίτι πιθανότατα δημιουργήθηκε τον 3^ο-4^ο αιώνα από κατοίκους του αρχαίου Κιτίου που στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τις συνεχείς επιδρομές από τους πειρατές, μετακινήθηκαν νοτιότερα. Ως Κίτι αναφέρεται από τις απαρχές του οικισμού και είναι γνωστό ότι στην περιοχή υπήρχε αγκυροβόλιο και παλάτι με οχύρωση που είχε κτίσει ο βασιλιάς της Κύπρου Πέτρος το 1367. Μάλιστα,  ήταν ένα από τα χωριά που πυρπολήθηκαν από τους Σαρακηνούς κατά τη διάρκεια της εισβολής στο νησί το 1425. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, δημιουργήθηκε προσφυγικός συνοικισμός αυτοστέγασης, καθώς πολλοί Ελληνοκύπριοι έφτασαν από τις κατεχόμενες περιοχές του βορρά.

Στο κέντρο της πλακόστρωτης πλατείας του Κιτίου, δίπλα σε παραδοσιακά καφενεία και σωματεία βρίσκεται ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ,  μια μονόκλιτη βασιλική χωρίς τρούλο βυζαντινού ρυθμού με κεραμιδοσκεπή. Η πετρόχτιστη εκκλησία με το επίσης πετρόχτιστο καμπαναριό χρονολογείται στο 19^ο αιώνα και είναι ένα από τα πιο όμορφα αξιοθέατα του χωριού, όπως και το Λαογραφικό Μουσείο Κιτίου που στεγάζεται σε ένα πλίνθινο παλιό αρχοντικό. Στο μουσείο που βρίσκεται στην αυλή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, εκτίθενται όλα τα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του χωριού κατά το παρελθόν.

Το σημαντικότερο όμως αξιοθέατο που δεσπόζει στο Κίτι και είναι αφορμή για να προσέρχονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, είναι η Παναγία Αγγελόκτιστη με το περίφημο ψηφιδωτό του 6ου αιώνα, στο βορειοδυτικό άκρο του χωριού. Το επιβλητικό οικοδόμημα χτίστηκε τον 11ο αιώνα πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 5ου αιώνα. Η παράδοση λέει ότι ενώ την έχτιζαν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της μέρας, το βράδυ γκρεμιζόταν και ξαναχτιζόταν από τους αγγέλους με περισσότερη τέχνη. Η Αγγελόκτιστη είναι μια από τις πιο γνωστές εκκλησίες στη Μεγαλόνησο και αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.

Ακριβώς πίσω από την εκκλησία, υπάρχει ένα πανέμορφο και καταπράσινο πάρκο όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τη βόλτα του.

Κοντά στην Αγγελόκτιστη, στη δυτική όχθη του ποταμού Τρέμιθου, σώζονται  επίσης κατάλοιπα ενός πέτρινου γοτθικού γεφυριού με δύο οξυκόρυφα τόξα του 15ου ή αρχών του 16ου αιώνα.

Για 1.500 χρόνια η  Αγγελόκτιστη ήταν η κύρια εκκλησία του Κιτίου. Μετά τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού και την έλευση Ελληνοκύπριων προσφύγων ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής του 1974, οικοδομήθηκε το 2007 ο ναός του Αγίου Κυριάκου και έγινε η κεντρική εκκλησία του χωριού που γιορτάζει στις 29 Σεπτεμβρίου και πλήθος κόσμου συρρέει από όλη την Κύπρο.

Προς το παραλιακό κομμάτι και κοντά στα Περβόλια, πάνω σε ένα λόφο ύψους 20 μέτρων, βρίσκεται ο Πύργος Κιτίου, ένα από τα 4 μεσαιωνικά παρατηρητήρια που ήλεγχαν τον κόλπο της Λάρνακας για ενδεχόμενες θαλάσσιες επιθέσεις. Ο πύργος, γνωστός και ως Πύργος της Ρήγαινας, είναι πετρόχτιστο οικοδόμημα της Ενετοκρατίας του 16^ου αιώνα και διασώζεται σε καλή κατάσταση.

Φτάνοντας στη θάλασσα, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μία από τις πολλές διαδοχικές παραλίες που υπάρχουν στην περιοχή, όπως την παραλία Μενεού, παραλία Παρασόλια, παραλία Μαζωτού  και πολλές άλλες μέχρι και την παραλία Αλαμινός. Οι συγκεκριμένες ακτογραμμές είναι ο παράδεισος για τους surfers, καθώς η δυτική Λάρνακα θεωρείται η ιδανική περιοχή για αετοσανίδα και ιστιοσανίδα. Γι’αυτό και δραστηριοποιούνται και αντίστοιχες σχολές που προσφέρουν μαθήματα και εξοπλισμό.

Οι περίπου 4.500 κάτοικοι του Κιτίου ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τη θερμοκαλλιέργεια, ενώ πολλοί εργάζονται στη Λάρνακα και σε κοντινές πόλεις.