Αραδίππου

Η Αραδίππου είναι χωριό στην επαρχία Λάρνακας της Κύπρου και απέχει 10 περίπου χιλιόμετρα βόρεια της Λάρνακας, 42 νοτιοανατολικά της Λευκωσίας και 70 βορειοανατολικά της Λεμεσού.

Πολύ κοντά στην πρωτεύουσα της επαρχίας και το Διεθνή Αερολιμένα Λάρνακας, η Αραδίππου έγινε δήμος το 1986 και σήμερα έχει μετατραπεί σε ένα σύγχρονο αστικό κέντρο με πληθυσμό 20.000 περίπου κατοίκων, αποτελώντας το δεύτερο μεγαλύτερο δήμο σε έκταση με 42.982 τετραγωνικά στρέμματα. Στην περιοχή  υπάρχουν πολλές βιομηχανικές ζώνες.

Η ονομασία της περιοχής προέρχεται από τον πρώτο οικιστή της, βασιλιά Αράδιππο ή Ράδιππο. Μια εκδοχή αναφέρει ότι ο Αράδιππος ήρθε από το νησάκι Άραδος, κοντά στις ακτές της Συρίας, ενώ μια άλλη κάνει λόγο για το Ράδιππο, χωρίς το αρχικό α. Ο Ράδιππος ή Ρόδιππος ήταν ελληνικής καταγωγής, χαρισματικός ηγέτης, ο οποίος καταγόταν από κάποιο δήμο της Αττικής ή κάποιο νησί. Μετά τον Τρωικό Πόλεμο, ξεκίνησε από την Ελλάδα μαζί με άλλους Έλληνες και μετοίκησε στα νότια παράλια της Κύπρου, όπου ίδρυσαν σε μικρή απόσταση από τις ακτές τον οικισμό.

Επί Φραγκοκρατίας, στην περιοχή υπήρχε η εξοχική κατοικία των αρχόντων της εποχής, η βασιλική έπαυλη «Αυλή της Δεσπότισσας» που ανήκε στην Μαργαρίτα Ντε Λουζινιάν, αδελφή του Λέοντος του Στ΄ και εγγονή του Αμωρύ, Πρίγκιπα της Τύρου. Το 1425 η έπαυλη καταστράφηκε από τις επιδρομές των Μαμελούκων στην Κύπρο. Στη σύγχρονη ιστορία, μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την ανταλλαγή πληθυσμών, ακολούθησε τεράστια οικιστική ανάπτυξη με πολλούς Ελληνοκύπριους πρόσφυγες να μετοικούν εδώ από τις κατεχόμενες περιοχές του βορρά και να διπλασιάζουν τον πληθυσμό της περιοχής.

H Αραδίππου σήμερα είναι γνωστή για τους αρχαιολογικούς της χώρους, στους οποίους έχουν βρεθεί κατάλοιπα κυρίως της Ελληνιστικής περιόδου. Οι ανασκαφές στην Παναγία Αιματούσα έφεραν στο φως το πιο παλιό κτίριο που χρονολογείται στην πρόσφατη Κλασσική Ελληνιστική Περίοδο και πιθανότατα πρόκειται για γεωργική εγκατάσταση. Το κτίριο καταστράφηκε βίαια μάλλον από σεισμό, ενώ τον 1ο αιώνα π.Χ. ένα νέο οικοδόμημα κτίστηκε πάνω από τα ερείπια. Άλλα ευρήματα που βρέθηκαν είναι εργαλεία, κύπελλα και λεκάνες, αμφορείς και δοχεία μαγειρέματος που υποδεικνύουν ότι εδώ βρισκόταν αγροτική κοινότητα από την αρχαϊκή μέχρι την ρωμαϊκή περίοδο, που λειτούργησε πιθανόν ως μια θέση της επικοινωνίας μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων του Κιτίου στην ακτή.

Ένα εντυπωσιακό κτίριο που δεσπόζει στον οικισμό είναι το Λαογραφικό Μουσείο Αραδίππου Κώστας Καϊμακλιώτης που στεγάζεται σε αρχοντικό του 1901 και όπου πραγματοποιούνται διάφορες διαλέξεις και δραστηριότητες, όπως η γευσιγνωσία κρασιού ή η εκτροφή μεταξοσκώληκων. Εκτός αυτού, οι πάμπολλες εκκλησίες και ξωκλήσια της περιοχής είναι από τα επίσης σημαντικά αξιοθέατα για όποιον φτάσει στην Αραδίππου.

Ο Απόστολος Λουκάς είναι η παλιότερη εκκλησία του δήμου, αλλά και ο πολιούχος του οικισμού και χτίστηκε το 1939. Ο πρώτος ναός είχε οικοδομηθεί το 1700 μ.Χ. και ο δεύτερος το 1851 στα θεμέλια του πρώτου. Από την πυρκαγιά που ξέσπασε το 1960 στο εικονοστάσι, η εικόνα του Αγίου σώθηκε από θαύμα, σύμφωνα με τους ντόπιους. Ο Άγιος τιμάται στις 18 Οκτωβρίου, οπότε και προσκυνητές από όλη την Κύπρο καταφτάνουν για να προσκυνήσουν την εικόνα του που προστατεύει κυρίως από παθήσεις στα μάτια.

Ο βυζαντινού ρυθμού με 5 τρούλους και δύο καμπαναριά, Άγιος Φανούριος, είναι χτίσμα του 1995 και οικοδομήθηκε για να καλύψει την ανάγκη για μεγαλύτερη χωρητικότητα των πιστών.

Ο Άγιος Σπυρίδωνας είναι παλαιοημερολογίτικη εκκλησία της δεκαετίας του 1960 και ο ναός του Αποστόλου Βαρνάβα βρίσκεται στην Νέα Περιοχή των Καμάρων Αραδίππου.

Το ξωκλήσι της Παναγίας του Γεννάτου του 1949 εντοπίζεται σε τοποθεσία όπου επί Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας ήταν φέουδο Γενουάτη και γι’αυτό ονομάστηκε από «Παναγία του Γεν(ου)άτη σε«Παναγία του Γεννάτου» και είναι προστάτιδα των εγκύων.

Η Αγία Αναστασία ή Αγία Στασιά, ανάμεσα στην Αραδίππου και τα Λειβάδια, χτίστηκε το 1932 πάνω στα ερείπια παλιότερης εκκλησίας.

Η Αγία Αικατερίνη στο κέντρο της κοινότητας, λειτουργούνταν από φεουδάρχες. Κατά την επιδρομή των Μαμελούκων Τούρκων, καταστράφηκε  και το 1950 έγινε η αναστήλωσή του. Τελευταία κατεδαφίστηκε και στον τόπο του ανοικοδομήθηκε το σημερινό ξωκλήσι.

Η Αγία Στάζουσα του 1952 με το σπήλαιο που υπάρχει μέσα στο εκκλησάκι, είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή και βρίσκεται βόρεια της Αραδίππου.

Στα δυτικά της κοινότητας, το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου χτίστηκε περίπου το 1954, ενώ το 2007 επαναοικοδομήθηκε το ξωκλήσι του Αποστόλου Λουκά.

Επίσης, στην Αραδίππου υπάρχει ο Άγιος Θωμάς του 1951 και ο Άη Στράτηγος (ή αλλιώς Αρχιστράτηγος Μιχαήλ) του 1950. Εδώ οι μητέρες έβαζαν τα μωρά πάνω σε μια πέτρα στην αυλή της εκκλησίας και μετά τα καλούσαν να πάνε κοντά τους, όταν έκαναν τα πρώτα τους βήματα.

Ο Άη Γιώρκης ο φτωχός στην περιοχή της Ριζοελιάς, χτίστηκε μετά από διάφορα κακά που βρήκαν τους ντόπιους, όταν οι ίδιοι είχαν πρώτα αφαιρέσει υλικά για να τα βάλουν στην εκκλησία του Αποστόλου Λουκά. Έτσι, τα επέστρεψαν οικοδομώντας το μικρό εκκλησάκι του Άη Γιώρκη.

Το πιο γνωστό ξωκλήσι της Αραδίππου είναι η Παναγία Αιματούσα ή και Παναγία των Αμπελιών, βόρεια του χωριού. Η διττή ονομασία της οφείλεται στα πολλά αμπέλια που υπήρχαν γύρω-γύρω και στην παράδοση που θέλει την Παναγία να θεραπεύει τις αιμορραγούσες γυναίκες. Χτισμένο πάνω στα ερείπια ενός παλιότερου ναού που καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς το 1425,  υπέστη ζημιές από πυρκαγιές κατά περιόδους. Το ξωκλήσι γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου με μεγάλο πανηγύρι και πλήθος κόσμου να συρρέει από τις γύρω περιοχές, ενώ είναι και σημείο συνάντησης των κατοίκων την Καθαρά Δευτέρα και τις αργίες.

Το μνημείο Πεσόντων στους διάφορους πολέμους, το μνημείο Κυπρίας Μάνας και το δάσος της Ριζοελιάς συνθέτουν την συνολική εικόνα της Αραδίππου που έχει διδυμοποιηθεί με δύο ελληνικούς δήμους, τον Δήμο Νεάπολης και τον Δήμο Μουρεσίου.