Αλυκή Λάρνακας

H Αλυκή Λάρνακας είναι ένα από τα πιο γνωστά αξιοθέατα φύσης της Κύπρου και βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της ομώνυμης πόλης, δίπλα από το Διεθνή Αερολιμένα Λάρνακας και μετά την παραλία Μακένζυ.

Ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο που έχει ανακηρυχθεί προστατευόμενο φυσικό περιβάλλον και έχει επικυρωθεί ως ο 1081ος υγροβιότοπος διεθνούς σημασίας, η Αλυκή Λάρνακας αποτελεί ένα σύμπλεγμα τεσσάρων λιμνών που καλύπτουν έκταση 2,2 τετραγωνικών χιλιομέτρων, από τις οποίες οι τρεις συνδέονται μεταξύ τους. Και οι τέσσερεις είναι αλμυρές λίμνες, καθώς το θαλασσινό νερό που βρίσκεται κοντά, διαπερνά τα πετρώματα που τις χωρίζουν από τη θάλασσα. Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι η λίμνη οφείλει την αλμυρότητα στον Άγιο Λάζαρο Λάρνακας, ο οποίος όταν μια γριά γυναίκα αρνήθηκε να του δώσει τροφή και νερό, απάντησε «Ας ξεραθούν τα αμπέλια σας και ας γίνουν αλυκή για πάντα».

Η κύρια λίμνη είναι η μεγαλύτερη και βαθύτερη, με εμβαδόν περίπου 5 χιλιόμετρα, περίμετρο 11,5 χιλιόμετρα και βρίσκεται 7 έως 10 πόδια χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας. Στις δυτικές ακτές της φιλοξενεί το Χαλά Σουλτάν Τεκέ,  το σημαντικότερο τόπο προσκυνήματος για τους μουσουλμάνους της Κύπρου, ενώ στα βορειοδυτικά βρίσκεται ένας αρχαιολογικός χώρος της ύστερης εποχής του Χαλκού.

Στον υγρότοπο της Αλυκής Λάρνακας, το νερό προέρχεται από τις βροχοπτώσεις, από την επιφανειακή ροή θαλασσινού νερού στη λίμνη και από το υπόγειο νερό. Η μεγάλη όμως ηλιοφάνεια το καλοκαίρι στην Κύπρο, σε συνδυασμό με τους ανέμους που φυσούν συνεχώς στην περιοχή, προκαλούν μεγάλο βαθμό εξάτμισης.  Από τη συνολική ποσότητα νερού που υπάρχει στις λίμνες, το 75% εξατμίζεται, με αποτέλεσμα να υπάρχει νερό από το Νοέμβρη μέχρι τον Απρίλη και το καλοκαίρι ο επισκέπτης αντικρίζει ένα παχύ στρώμα από φυσικό αλάτι.

Η Αλυκή Λάρνακας προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ από το 2001, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας από το 2005. Αποτελώντας ενδιαίτημα για 80 τουλάχιστον είδη πουλιών, είναι ιδιαίτερα γνωστή για τα χιλιάδες φλαμίνγκο που ξεχειμωνιάζουν εκεί, τρώγοντας γαρίδες του αλμυρού νερού και βάφοντας με ροζ χρώμα όλη την περιοχή. Αν ο επισκέπτης είναι τυχερός και βρίσκεται την κατάλληλη εποχή, θα απολαύσει ένα μοναδικό και σπάνιο θέαμα.

Άλλα πουλιά που φτάνουν εδώ είναι ο ερυθρόλαιμος, ο πιγόπους ο κερασφόρος, ο πελεκάνος, ο ερωδιός ο πορφυρόχρυσος, ο βούταυρος ο στυλλόμορφος, οι χηνίδες, ο οξύουρος ο λευκοκέφαλος κ.ά. Επίσης,  πλούσια είναι και η χλωρίδα, καθώς πολλά είδη φυτών και δέντρων ευδοκιμούν στην περίμετρο της Αλυκής Λάρνακας, όπως είναι η ακακία, η ανεμώνη, το κενταύριον, το μελισσάκι, η ορχιδέα, το πεύκο, το αθάνατο, το θυμάρι κ.ά.

Η Αλυκή Λάρνακας έχει πλούσια ιστορία που αρχίζει από τα προϊστορικά χρόνια. Τότε, με μεγαλύτερες διαστάσεις από τις σημερινές και ανοιχτή προς τη θάλασσα, ήταν ουσιαστικά ένας κόλπος που εικάζεται ότι χρησιμοποιούνταν ως λιμάνι, αφού στη δυτική όχθη της ανακαλύφθηκαν πέτρινες άγκυρες και τα ερείπια  μιας πόλης-λιμανιού της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Στα Μυκηναϊκά χρόνια λειτούργησε ως κέντρο συγκοινωνίας και εξαγωγής χαλκού, ενώ τον 9ο αιώνα π.Χ. ήταν τόπος εμπορίου χαλκού και αλατιού από τους Φοίνικες κατοίκους. Στα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια το αλάτι της Κύπρου έγινε γνωστό και σε άλλες χώρες και κατά το Μεσαίωνα αποτελούσε κρατικό μονοπώλιο και φυλαγόταν σε δημόσιες αποθήκες. Επί Ενετοκρατίας, το αλάτι συνέχισε να είναι το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου, φέρνοντας μεγάλα φορολογικά κέρδη στους Ενετούς και 70 πλοία το χρόνο έφταναν στη Βενετία φορτωμένα με αλάτι από τη Μεγαλόνησο. Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας, η εξαγωγή σταμάτησε και χρησιμοποιούνταν για εσωτερική κατανάλωση.

Για το μάζεμα του αλατιού κατά το παρελθόν, η λίμνη χωριζόταν σε τμήματα και στο κάθε τμήμα απασχολούνταν οκτώ άτομα που μάζευαν με φτυάρια το αλάτι και το τοποθετούσαν σε καλάθια που κουβαλούσαν με γαϊδούρια στις όχθες της αλυκής.

Η Αλυκή Λάρνακας είναι μία από τις δύο αλμυρές λίμνες που αποτελούν σημαντικούς βιότοπους στην Κύπρο, με τη δεύτερη, την Αλυκή Ακρωτηρίου να βρίσκεται στην επαρχία Λεμεσού.

Για όσους λατρεύουν την πεζοπορία, υπάρχει μονοπάτι που κινείται κυκλικά της λίμνης, με αφετηρία την ανατολική όχθη και τερματισμό το Χαλά Σουλτάν Τεκέ. Εκεί κοντά υπάρχει και οργανωμένος εκδρομικός χώρος για όσους επιθυμούν να κάνουν πικ νικ. Τέλος, υπάρχει παρατηρητήριο πουλιών στις τεχνητές λίμνες επεξεργασμένου νερού δίπλα στο εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων.