Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Παράδοσης και Κληρονομιάς Πλατανιστάσας

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Παράδοσης και Κληρονομιάς Πλατανιστάσας βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, σε πολύ κοντινή απόσταση από την πλατεία του χωριού.

Ένας χώρος σε ένα μικρό πετρόχτιστο οικοδόμημα που κάποτε ήταν ένα παραδοσιακό ελαιοτριβείο, το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Παράδοσης και Κληρονομιάς Πλατανιστάσας άνοιξε το 2000 από το Κοινοτικό Συμβούλιο, τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και το Γραφείο Επάρχου Λευκωσίας.

Παρουσιάζοντας τη λαογραφία της κοινότητας μέσα από τις εργασίες για τη συγκομιδή των ελιών μέχρι και την παραγωγή ελαιολάδου, στο χώρο εκτίθενται εργαλεία ελαιοτριβείου αλλά και οινοποιείου.

Η «βάκλα», ήταν το ξύλινο εργαλείο που χρησίμευε στο «βάκλισμα» ή «λούβιμα», δηλαδή το χτύπημα των κλαδιών και του δέντρου, ώστε να πέσουν οι καρποί στο έδαφος.

Τα σακιά ήταν ο χώρος όπου τοποθετούνταν οι μαζεμένοι καρποί  για τη μεταφορά τους με ζώα στα σπίτια, όπου γινόταν διαλογή των καρπών. Κάποιες ελιές προορίζονταν για καθημερινή διατροφή και άλλες για την παραγωγή λαδιού. Οι ελιές για το λάδι, μεταφέρονταν στον ελιόμυλο, το κτίριο με τις μυλόπετρες, το πιεστήριο και τις πέτρινες λεκάνες για την περισυλλογή του.

Οι ελιές μεταφέρονταν με πανέρια στο μύλο και τοποθετούνταν στο «σκουτέλλι», την κυκλική πέτρα-λεκάνη. Η μυλόπετρα, το δοκάρι που κινούνταν γύρω από το μύλο, διαπερνούσε το κέντρο του, ακουμπώντας σε άλλο όρθιο δοκάρι που σφηνωνόταν μέσα στο κέντρο του σκουτελιού για να πολτοποιήσει τον καρπό. Το γαϊδουράκι δενόταν στη μυλόπετρα, περπατώντας γύρω της και κινώντας τη διαδικασία για την πολτοποίηση.

Μετά την πολτοποίηση, τοποθετούνταν στα ζεμπίλια, που μοιάζουν με μικρά δικτυωτά σακιά και αυτά με τη σειρά τους, στον ξύλινο κοχλία. Τότε, δυο άντρες κρατώντας τις λαβές του, περιέστρεφαν τον κοχλία για να τρέξει το λάδι στα «γαλευτήρκα» (πήλινα δοχεία που τοποθετούνταν στο κάτω μέρος του πιεστηρίου). Έπειτα, το λάδι μεταφερόταν στα μεγάλα καζάνια που λέγονται «χαρτζιά».

Το λάδι που βρισκόταν στην επιφάνεια του χαρτζιού, ήταν το καλύτερο γιατί είχε αποβάλλει πολλά συστατικά από τον πυρήνα της ελιάς. Το λάδι που έμενε στον πάτο, ξαναέμπαινε στα ζεμπίλια και συμπιεζόταν εκ νέου. Μετά το πέρας της διαδικασίας, αποθηκευόταν σε πήλινα αγγεία, αλλά μετακινούνταν αργότερα σε άλλο δοχείο για να μην αλλοιωθεί η ποιότητα του.

Εκτός από τα αντικείμενα του ελαιοτριβείου, το μουσείο περιλαμβάνει και αντικείμενα τα καθημερινής ζωής και του κυπριακού νοικοκυριού, όπως γεωργικά εργαλεία, κτηνοτροφικά εργαλεία, σύνεργα μεταλλωρύχων, μαγειρικά σκεύη, βούφα (αργαλειός) για ύφανση με όλα τα σύνεργα, παραδοσιακές ενδυμασίες και κοφίνια σταφυλιών.

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Παράδοσης και Κληρονομιάς Πλατανιστάσας διαθέτει απ’έξω χώρο στάθμευσης και είναι προσβάσιμο και για άτομα σε τροχοκάθισμα. Στο χώρο υπάρχει πωλητήριο με διάφορα αναμνηστικά. Επίσης, προσφέρονται ξεναγήσεις μετά από προηγούμενη τηλεφωνική επικοινωνία, καθώς επίσης κατά καιρούς πραγματοποιούνται ομιλίες θρησκευτικού, πολιτιστικού και εθνικού περιεχομένου.

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Παράδοσης και Κληρονομιάς Πλατανιστάσας

Αρχαγγέλου Μιχαήλ

2755 Πλατανιστάσα, Λευκωσία, Κύπρος

Τηλέφωνο: 00357 22652090

Φαξ: 00357 22652690

Είσοδος δωρεάν