Φτερικούδι

Το Φτερικούδι συναντάται 45 χιλιόμετρα νότια της Λευκωσίας στην ομώνυμη επαρχία της Κύπρου, κι απέχει πάνω από 80 χιλιόμετρα από τη Λάρνακα, 45 χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Λεμεσού, και σχεδόν 120 χιλιόμετρα από την Πάφο.

Χτισμένο στη βορειοδυτική πλαγιά του Τροόδους και μεταξύ του βουνού Χαϊνάτο και του όρους Πυρός, το Φτερικούδι βρίσκεται σε σχεδόν 1000 μέτρα υψόμετρο, και θεωρείται ως ένα από τα πιο ψηλά χωριά της Μεγαλονήσου.

Αν και πλούσιο σε φουντουκόδεντρα, η φτέρη, είναι ένα φυτό που συναντάται σχεδόν παντού στην κοιλάδα της κοινότητας, εξού και δάνεισε την ονομασία της στον οικισμό (φτερίκη-φτερικούδι). Οι ντόπιοι από την άλλη, πιστεύουν ότι το χωριό ονομάστηκε έτσι εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι χτισμένο στη φτέρη του βουνού, δηλαδή στην πλαγιά του.

Όντας ένας από τους πιο παλιούς και γραφικούς οικισμούς της γεωγραφικής περιφέρειας της Πιτσιλιάς, το Φτερικούδι ιδρύθηκε με την επιβολή της Τουρκοκρατίας, όταν το χωριό της Καλαμιθάσας (δυτικά της σημερινής κοινότητας), που ήταν λουζινιανο-ενετικό κτήμα, καταστράφηκε από τους Τούρκους (με κανονιοβολισμό από το απέναντι βουνό, εξού και το όνομα Πυρός). Έτσι, οι εναπομείναντες κάτοικοι πήγαν και έχτισαν τον οικισμό στην τοποθεσία που συναντάται σήμερα, προκειμένου να βλέπουν πότε οι Τούρκοι επρόκειτο να τους επιτεθούν, προλαβαίνοντας να κρύψουν τις γυναίκες και τις κόρες τους μέσα σε πυθάρια.

Σήμερα, το Φτερικούδι έχει περίπου 80 μόνιμους κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι σχετικά μεγάλης ηλικίας, αφού όλοι οι νέοι έχουν μετοικίσει λόγω δουλειάς στις πόλεις. Κατά το παρελθόν, το χωριό ήταν γνωστό για τη γεωργοκτηνοτροφική του παραγωγή (μάζεμα φουντουκιών, παράγωγα του κρασιού, τυριά και άλλα γαλακτοκομικά).

Ο επισκέπτης πάντως στο Φτερικούδι μπορεί να περιηγηθεί στις εκκλησίες της κοινότητας, να ταξιδέψει στο παρελθόν περπατώντας μέσα στον οικισμό, και να γευτεί παραδοσιακά εδέσματα στην ταβέρνα, που βρίσκεται στη θέση του παλιού σχολείου του χωριού. Ξεκινώντας από την καρδιά του οικισμού, συναντάται ο υπεραιωνόβιος δρυς (άνω των 300 ετών) της πλατείας με τα δύο παραδοσιακά καφενεία της κοινότητας (που είναι ανοιχτά συνήθως τις απογευματινές ώρες). Έπειτα, περνώντας ένα κατηφορικό λιθόστρωτο δρομάκι, προσεγγίζεται η κεντρική εκκλησία του χωριού, κτίσμα του 19^ου αιώνα, και έχει αφιερωθεί στον Άγιο Νικόλαο. Επιπλέον, ο οικισμός διαθέτει μνημείο ηρώων (στη νότια είσοδό του), την εκκλησία της Παναγίας της Χρυσογαλούσας (ή Γαλακτοτροφούσας), ενώ κανείς μπορεί να συνεχίσει τη βόλτα του, αυτή τη φορά διασχίζοντας το μονοπάτι που έχει αφετηρία την πλατεία του χωριού, 3-4 χιλιομέτρων. Η διαδρομή αυτή καταλήγει σε μία περιοχή πλούσια με γεωλογικά πετρώματα, ακριβώς έξω από το ξωκλήσι του Αγίου Αββακούμ, μοναδικό στο νησί, καθώς και τον τάφο του θαυματουργού Οσίου. Ο Άγιος Αββακούμ έζησε στην περιοχή της παλιάς Καλαμιθάσας, ασκήτεψε, και πέθανε στο χωριό, έτσι κι οι κάτοικοι του οικισμού έχτισαν το 1989 προς τιμήν του το συγκεκριμένο ναό. Επίσης, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει και την τοποθεσία που ο Άγιος βοσκούσε τα ζώα του. Τέλος, στην κοινότητα υπάρχουν ερείπια του ναού του Αγίου Ευσταθίου, προστάτη των κυνηγών, ενώ πρόσφατες ανασκαφές στην περιοχή έφεραν στο φως διάφορα κεραμικά αγγεία, μία είσοδο τάφου κι έναν αρχαίο λίθινο ναό της μυκηναϊκής περιόδου.

Το Φτερικούδι εντοπίζεται μεταξύ των χωριών Άλωνα και Ασκά, ενώ η πρόσβαση σ’ αυτό γίνεται μέσω αρκετά ανηφορικών οδών.