Τεμβριά

Η Τεμβριά είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο και απέχει 60 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την ομώνυμη πόλη, 51 χιλιόμετρα βόρεια της Λεμεσού, 105 χιλιόμετρα δυτικά της Λάρνακας και 89 χιλιόμετρα βορειοανατολικά  της Πάφου.

Χτισμένη σε υψόμετρο 480 μέτρων στο κέντρο της κοιλάδας της Σολέας, η Τεμβριά είναι ένας ημιορεινός όμορφος οικισμός  με ψυχρό κλίμα το χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι και στην περιοχή της καλλιεργούνται μηλιές, αχλαδιές, ροδακινιές, εσπεριδοειδή, ελιές και λαχανικά. Παρόλη την απόσταση που τη χωρίζει από την πρωτεύουσα του νησιού, πολλοί κάτοικοι διαμένουν μόνιμα στην κοινότητα που γνωρίζει οικιστική ανάπτυξη λόγω του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος, του σύγχρονου οδικού δικτύου και της εφαρμογής στεγαστικών σχεδίων, παράγοντες που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της αστυφιλίας. Για αυτό και είναι το 4^ο σε πληθυσμό χωριό της Σολέας.

Το χωριό υφίσταται από τα μεσαιωνικά χρόνια και επί Φραγκοκρατίας αποτελούσε ιδιωτικό φέουδο, ενώ την περίοδο της βασιλείας του Ιακώβου Β’ (1460-1473), ανήκε στον κόμη της Τρίπολης Ιωάννη Ταφούρ.  Η ονομασία του συνδέεται με τον αρχαίο βασιλιά Τέμβρο, ο οποίος είχε εδώ το βασίλειό του το 300 π.Χ. Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, στην τοποθεσία «Βασιλικά»  ήταν κτισμένο το παλάτι του.

Η κύρια εκκλησία βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας, δίπλα από το δημοτικό σχολείο και είναι αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή. Το ξυλόστεγο βασιλικού ρυθμού κτίσμα του 1872, έχει ανακαινιστεί τη δεκαετία του 2000 και κοσμείται από σύγχρονες τοιχογραφίες και τέμπλο του 1924.

Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται στην έξοδο του χωριού και είναι επίσης ξυλόστεγο βασιλικού ρυθμού κτίσμα του 16^ου αιώνα, που υπέστη κάποιες μετατροπές το 18^ο αιώνα και αναστήλωση το 1994 και το 2010. Στο ναό υπάρχει ένα ξύλινο, σκαλιστό εικονοστάσι του 18^ου αιώνα και εικόνες του 15^ου αιώνα που μεταφέρθηκαν από τον ναό του Αγίου Γεωργίου που κατεδαφίστηκε στην Πέρα Γειτονιά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία οικοδομήθηκε μετά την εύρεση σταυρού από τη Λαμπαδού και τη μεταφορά του στο χωριό. Κατά τη μεταφορά, οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να σταματήσουν γιατί ο σταυρός έγινε ασήκωτος και στο σημείο αυτό έχτισαν την εκκλησία.

Μερικά ακόμα από τα στολίδια της Τεμβριάς είναι το Μουσείo Ελιόμυλος Τεμβριάς, το Χάνι Πρωτοπαπά που βρίσκεται στη «μέσα γειτονιά», στον παλαιό οικιστικό πυρήνα και σήμερα λειτουργεί ως αγροτουριστικό κατάλυμα, καθώς και οι παλιές βρύσες του χωριού: Στη μέσα γειτονιά, το «Βασιλικόν» που χρησιμοποιούνταν  από τον βασιλιά Τέμβρο, στην πέρα γειτονιά η «Βρύση του Δράκου» που ο μύθος λέει ότι χρησιμοποιούσε κάποιος δράκος, η «Γεροβρύση» του 1911 και ο «Καταπέσης» στην κάτω γειτονιά και δίπλα από το ποτάμι.

Το μνημείο ηρώων βρίσκεται στο χώρο του δημοτικού σχολείου και αποτελεί χώρο τιμής στον Ανδρέα Αβρααμίδη που έδωσε τη ζωή του κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 κατά των Άγγλων. Το 1958, ο Αβρααμίδης μαζί με τον Ανδρέα Έλληνα, μετέφεραν βόμβες, ώστε να ενισχύσουν τις ομάδες των ανταρτών στον τομέα Κακοπετριάς-Γαλάτας, ο οποίες και εξερράγησαν, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους.