Σκουριώτισσα

Η Σκουριώτισσα είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός που συναντάται 25 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας στην ομώνυμη επαρχία της Κύπρου, κι απέχει 100 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λάρνακας, 70 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό, και 120 από την πόλη της Πάφου.

Στο τέλος της κοιλάδας της Σολέας, χτισμένη δυτικά του ξερού λόφου της Φουκάσας και σε υψόμετρο πάνω από 200 μέτρα. Η Σκουριώτισσα, εντοπίζεται δίπλα από το ομώνυμο μεταλλείο, ένα από τα αρχαιότερα μεταλλεία στον κόσμο και που βρίσκονται ακόμη σε λειτουργία, απ’ τα οποία και πήρε και τ’ όνομά της (σκωρία, σκουριά = κατάλοιπα χαλκού). Στον τόπο αυτό, παρόλο που είναι γεμάτη με άφθονα πετρώματα χαλκού, ταυτόχρονα ευδοκιμούν οι ελιές, και μάλιστα ο μεγαλύτερος από τους ελαιώνες της περιοχής ανήκει στη Μητρόπολη Μόρφου, καθώς επίσης υπάρχουν πολλά πεύκα και ευκάλυπτοι.

Ιστορικά, ο οικισμός της Σκουριώτισσας κατοικείται για πρώτη φορά ήδη από την πρώιμη εποχή του Χαλκού, όπως απέδειξε η αρχαιολογική σκαπάνη με τους τάφους και τα αγγεία που έφερε στο φως. Τελευταίες έρευνες επίσης, αναφέρουν την ύπαρξη του χωριού από την Προϊστορική Εποχή, αφού στην περιοχή βρέθηκε κι ένας Ρωμαϊκός οικισμός μαζί με το κοιμητήριό του. Επιπλέον, οι σκοτεινές στοές των μεταλλείων της τοποθεσίας, άρα και η κοινότητα τους, σχετίστηκαν με τους Μεγάλους Διωγμούς κατά των Χριστιανών, όταν πολλοί απ’ αυτούς εξορίζονταν από την Παλαιστίνη στην Κύπρο και αναγκάζονταν να εργαστούν στο μεταλλεία του νησιού. Η νεότερη κοινότητα της Σκουριώτισσας δημιουργήθηκε εξαιτίας των αναγκών του προσωπικού των μεταλλείων, οι οποίοι ερχόμενοι από διαφορετικές γωνιές της Μεγαλονήσου, έχτισαν τις υποτυπώδεις κατοικίες τους εκεί. Κατά το παρελθόν, ο οικισμός ήταν επίσης γνωστός και με την ονομασία Εξήντα, δηλαδή όσα ήταν και τα σπίτια της περιοχής που συμβίωναν υπό τους όρους κοινοκτημοσύνης. Με την τουρκική εισβολή του 1974, το τοπίο αλλάζει. Ο οικισμός εγκαταλείπεται και σιγά-σιγά ερημώνει.

Στις μέρες μας η Σκουριώτισσα διοικείται από την κοινότητα των γειτονικών Κατύδατων, και χρησιμεύει ως βάση για τις Αργεντίνικες ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ (San Martin), οι οποίες από το 1974 κι έπειτα, επιβλέπουν τη νεκρή ζώνη από την τοποθεσία αυτή.

Η Σκουριώτισσα, αν και δεν είναι γνωστή στους τουριστικούς χάρτες, έχει να επιδείξει εκτός από την πολύπαθη ιστορία της, και αρκετά αξιοθέατα σε όσους επισκέπτες φτάσουν λίγα μέτρα πριν τη συνοριογραμμή. Πρωτίστως, εκεί βρίσκεται το αρχαίο καθολικό της ομώνυμης μονής (Μονή Παναγίας Σκουριώτισσας), η οποία κι είναι επισκέψιμη – αν και στεγάζεται μέσα στο στρατόπεδο. Επιπλέον, ολόκληρη η κατασκήνωση του ΟΗΕ αποτελεί τμήμα του ιερού ησυχαστηρίου του Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ (στη θέση του παλιού αστυνομικού σταθμού της κοινότητας), το οποίο σήμερα χρησιμοποιείται ως πνευματικό κέντρο και κέντρο διδασκαλίας εκμάθησης της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Τέχνης, ενώ παράλληλα εκεί πραγματοποιείται και η παραγωγή διάφορων βιολογικών προϊόντων.