Πλατανιστάσα

Η Πλατανιστάσα είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας κι απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την ομώνυμη πρωτεύουσα της Κύπρου, 43 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό,  80 χιλιόμετρα από τη Λάρνακα, και 120 χιλιόμετρα από την Πάφο.

 Στην καρδιά της  γεωγραφικής περιφέρειας της Πιτσιλιάς βόρεια του Τροόδους συναντάται το μικρό ορεινό χωριό της Πλατανιστάσας, που βρίσκεται σε υψόμετρο πάνω από 1000 μέτρα  και σκαρφαλώνει αμφιθεατρικά μέχρι την κορυφή της Μαδαρής.  Ο οικισμός βρέχεται από τον ποταμό Σερράχη δημιουργώντας μια καταπράσινη χαράδρα που ντύνεται με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου ανάλογα με την εποχή.

Η ίδρυση της Πλατανιστάσας είναι αρχαία όπως προδίδουν ευρήματα προχριστιανικών τάφων κι απομεινάρια ερειπωμένων οικισμών και συνδέεται με την ελληνική ιστορία, ενώ το γλωσσικό ιδίωμα των κατοίκων της κοινότητας παραπέμεπει στον ομηρικό κόσμο. Το σημερινό χωριό μάλλον δημιουργήθηκε από την ένωση τριών μικρότερων οικισμών και το 1475 παραχωρήθηκε μαζί με άλλα χωριά στο Τζώρτζο Κονταρίνι, κόμητα της Γιάφας, που ήταν συγγενής της βασίλισσας της Κύπρου Αικατερίνης Κορνάρο.

Πλατανιστάσα σημαίνει περιοχή φυτεμένη με πολλούς πλατάνους, εκδοχή που πιθανότατα συνάδει και με την προέλευση του ονόματος του χωριού. Από την άλλη, η λαϊκή παράδοση κάνει αναφορά στο «παλάτι», το εξοχικό μέγαρο των Φράγκων ευγενών που εντοπίζονταν στην περιοχή «Βασιλιάς», που με παραφθορά έδωσε τ’ ονομά του στο χωριό ή εξαιτίας του ότι το πεταλοειδές σχήμα του χωριού, μοιάζει με πλατάνα, δηλαδή το μέταλλο που τοποθετούσαν στα υποδήματα παλιότερα.

Σήμερα η Πλατανιστάσα μετρά λιγοστούς μόνιμους κατοίκους, αλλά πολλοί τουρίστες από όλο τον κόσμο επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι και χειμώνα τον οικισμό που συναρπάζει με το φυσικό του περιβάλλον και τα πολιτισμικά του αξιοθέατα. Η πλακόστρωτη αμπελοσκέπαστη κεντρική πλατεία του χωριού αποτελεί κομβικό σημείο για τον κάθε περιηγητή που επιθυμεί ν’ απολαύσει την πανοραμική θέα της καταπράσινης κοιλάδας του προστατευόμενου φουντουκοδάσους της περιοχής, και αρκετοί είναι εκείνοι που βαδίζουν κατά μήκος του μοναπατιού της φύσης που περνά μέσα απ’ αυτό, περιδιαβαίνοντας πέτρινα γεφύρια και βρίσκοντας γαλήνη κάτω από γέρικα πεύκα. Η περιδιάβαση όμως στο χωριό δεν σταματά, αφού ο επισκέπτης περιπλανιέται στα γραφικά στενά δρομάκια του οικισμού που ξεχωρίζει για την παραδοσιακή του αρχιτεκτονική, καταλήγοντας στο ιστορικό μνημείο Ηρώων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Παράδοσης και Κληρονομιάςπου στεγάζεται στο χώρο του παλιού ελαιοτριβείου, αποτελεί μία ακόμη στάση για εκείνους που θα θελήσουν να γίνουν ένα με την παράδοση του χωριού και να ταξιδέψουν νοερά μέσα από την ιστορία του.

Η εκκλήσία του Αρχάγγελου Μιχαήλ, του 18^ου αιώνα, διακοσμημένη με εντοιχισμένα παλιά πιάτα, ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, η Παναγία Καταφυγιώτισσα που ξεπροβάλλει από ψηλά, είναι μερικές από τις εκκλησίες που συναντά κανείς στην Πλατανιστάσα. Η αγέρωχη βυζαντινή εκκλησία του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι, που αποτελεί μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco,  με πλήθος τοιχογραφιών του 1494 από τη ζωή του Χριστού και της Παναγίας, συνιστά το σπουδαιότερο αξιοθέατο της περιοχής και κατακλύζεται από χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Τέλος, η Πλατανιστάσα είναι κατεξοχήν προορισμός για αγροτουρισμό, διαθέτει ξενώνα, παρέχει δωρεάν WiFi στους επισκέπτες της, ενώ ξεχωρίζει για τα καλά ντόπια αλλαντικά της που μπορεί κανείς ν’ αγοράσει ή και να δοκιμάσει στο καφενείο και την ταβέρνα της κοινότητας.