Λευκωσία
Η Λευκωσία είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου και της ομώνυμης επαρχίας, ενώ βρίσκεται λίγο πιο βορειοανατολικά από το κεντρικό τμήμα του νησιού. Απέχει 50 περίπου χιλιόμετρα βόρεια από τη Λάρνακα, 85 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λεμεσού και 152 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου.
Μια πόλη δύο συνόρων και ένα αστικό κέντρο μ’ ένα κοινό ιστορικό παρελθόν και πολλά ετερόκλιτα στοιχεία που ρίζωσαν από την προαιώνια συνύπαρξη Ανατολής και Δύσης, η Λευκωσία είναι η μόνη διχοτομημένη πρωτεύουσα στον κόσμο, κομμένη στα δυο και λαβωμένη από την πολύπαθη ιστορία του νησιού. Ακόμα «πληγωμένη» από τα αγκαθωτά συρματοπλέγματα των οδοφραγμάτων, τους στρατιώτες της νεκρής ζώνης του ΟΗΕ και τις ερυθρόλευκες σημαίες του ψευδοκράτους των Τούρκων στο βόρειο κομμάτι της, προσδοκά τη δική της λύτρωση με τη λύση του κυπριακού ζητήματος και την εκ νέου ενοποίησή της.
Βρίσκεται χτισμένη πάνω στον Πεδιαίο ποταμό, σε μέσο υψόμετρο 150-200 μέτρων και σήμερα είναι διεθνώς γνωστή με την ιταλικής προέλευσης ονομασία Nicosia. Ως πρωτεύουσα, είναι έδρα του ομώνυμου δήμου, του Πανεπιστημίου Κύπρου και έδρα της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, πολιτικό, οικονομικό και διοικητικό κέντρο του νησιού, πυρήνας πολιτισμού και τέχνης της μεγαλονήσου. Οι κάτοικοί της ξεπερνούν τις 300.000, μαζί με τα προάστια που σταδιακά ενσωματώνονται στον αστικό ιστό.
Γνωστή στην ελληνική μυθολογία ως σειρήνα, μία από τις κόρες του Αχελώου και της Μελπομένης, το όνομά της μεταφράζεται ως «Λευκή Ουσία», αλλά στην αρχαιότητα ονομαζόταν Λήδρα και ήταν ένα από τα αρχαία βασίλεια του νησιού. Από το 10ο αιώνα που έγινε πρωτεύουσα και κατά τη διάρκεια του χρόνου, πολλοί κυρίευσαν τα εδάφη της, Σταυροφόροι, Φράγκοι, Ενετοί, Οθωμανοί και Βρετανοί, διαμορφώνοντας τελικά τη σημερινή πολυπολιτισμική εικόνα της που αντανακλάται σε κτίρια, μνημεία, γεύσεις και αρώματα.
Το ιστορικό της κέντρο βρίσκεται μέσα στα Ενετικά Τείχη Λευκωσίας που είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης. Οι πάλαι ποτέ πύλες τους (Πύλη Πάφου και Πύλη Αμμοχώστου) λειτουργούν πλέον ως πολιτιστικά κέντρα ή αξιοθέατα, ενώ η τάφρος που βρισκόταν έξω και κάτω από τα τείχη, αλλού έχει μετατραπεί σε πάρκο και αλλού σε πάρκινγκ.
Μέσα από τα τείχη, ζει και αναπνέει η παλιά πόλη, με τη Λαϊκή Γειτονιά Λευκωσίας και τα αναρίθμητα και πρωτότυπα μουσεία και αξιοθέατα πολιτισμού να αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες που φτάνουν από κάθε άκρη του κόσμου (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, Αρχοντικό Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου, Μουσείο Ιστορίας της Κυπριακής Νομισματοκοπίας, Παιδικό Μουσείο Ρότα, Ταχυδρομικό Μουσείο Κύπρου, Μουσείο Αγώνος Λευκωσίας, Βυζαντινό Μουσείο Λευκωσίας, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Κύπρου, Τζαμί Ομεριέ, Τζαμί Μπαϊρακτάρ, Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, Παγκύπριο Γυμνάσιο, Σεβέρειος Βιβλιοθήκη, Σταυρός του Μισιρίκου).
Στις ιστορικές συνοικίες τα χαμηλά σπίτια, φτιαγμένα από πωρόλιθο δεσπόζουν στο μάτι του επισκέπτη και γύρω τους, μικρές και μεγάλες πανάρχαιες εκκλησίες που επιβιώνουν μέχρι σήμερα, σφύζουν από κόσμο στις μεγάλες γιορτές της χριστιανοσύνης (Παναγία Χρυσαλινιώτισσα Λευκωσίας, Άγιος Κασσιανός Λευκωσίας, Αρχάγγελος Μιχαήλ ο Τρυπιώτης, Φανερωμένη Λευκωσίας, Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ιωάννη).
Φιλοξενώντας ανθρώπους από όλο τον πλανήτη, μια γνήσια μητρόπολη με νέους ανθρώπους, τουρίστες, φοιτητές, μετανάστες και ντόπιους, η Λευκωσία έχει τα πάντα. Από ναούς για τους «ετερόθρησκους» (Καθολική Εκκλησία Τιμίου Σταυρού Λευκωσίας, Παναγία των Χαρίτων), μέχρι και τις πιο υπερσύγχρονες υποδομές αναψυχής, αθλητισμού, τεχνών και πολιτισμού.
Στα γραφικά στενά της παλιάς πόλης, είναι «φωλιασμένα» πάμπολλα μαγαζιά, μπαράκια, ταβέρνες, μεζεδοπωλεία και καφετέριες, ενώ στην αρχή της κεντρικής Πλατείας Ελευθερίας έχει αφετηρία ο πεζόδρομος της οδού Λήδρας, όπου χτυπά η εμπορική καρδιά του κέντρου, με πολλές στοές να στεγάζουν εναλλακτικά φαγάδικα για κάθε γούστο. Εκεί κοντά, βρίσκεται και το εμβληματικό Μουσείο-Παρατηρητήριο Λήδρα, με την μακράν καλύτερη θέα της πόλης, που προσφέρει την πρωτεύουσα «στο πιάτο» σε πανοραμική προβολή 360 μοιρών. Το οδόφραγμα της Λήδρας, στο τέρμα του δρόμου που φτάνει στην Πράσινη Γραμμή, είναι το checkpoint που για να περάσεις στην «αντίπερα όχθη», στο κατεχόμενο κομμάτι της πόλης με τους μιναρέδες που λογχίζουν τον ουρανό, χρειάζεται να επιδείξεις ταυτότητα ή διαβατήριο.
Εκτός από το σημαντικότερο διοικητικό και οικονομικό κέντρο του τόπου, η Λευκωσία αποτελεί μια σύγχρονη μεγαλούπολη που καταφέρνει να ισορροπεί ανάμεσα στο βάρος της ιστορίας της και το αναπτυσσόμενο παρόν, παρέχοντας ένα από τα υψηλότερα βιοτικά επίπεδα στον κόσμο. Έχοντας ανέβει στο τρένο της ανάπτυξης και ακολουθώντας τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις των μεγάλων ευρωπαϊκών μητροπόλεων, η ελληνοκυπριακή πλευρά της πρωτεύουσας αναδύει άρωμα δυτικού πολιτισμού, φιλοξενώντας πλήθος εταιριών κάθε τύπου, μορφής και δραστηριότητας. Έξω από τα τείχη, τα μοντέρνα πολυώροφα γυάλινα κτίρια και τα επιβλητικά οικοδομήματα των πολυεθνικών, διακόπτονται στις ιστορικές γειτονιές από εξίσου σημαντικά μουσεία (Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Τεχνών Ζαμπέλα, Μουσείο Πέννας Κύπρου, Μουσείο Κυπριακού Τύπου, Μουσείο Αστυνομίας Κύπρου, Λεβέντειος Πινακοθήκη, Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου ). Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει για τα Φυλακισμένα Μνήματα, που βρίσκονται μέσα στις κεντρικές φυλακές της πόλης και είναι ένα ολοζώντανο κομμάτι όχι μόνο της Λευκωσίας, αλλά και ολόκληρης της Κύπρου που μπορεί να δει ο επισκέπτης και να μάθει για το πώς μια τόσο μικρή χώρα σήκωσε κεφάλι, διεκδικώντας και κερδίζοντας την ελευθερία της.
Όλα αυτά, για τον περιηγητή που εξερευνεί την πρωτεύουσα, διακόπτονται απότομα απ’ τα οδοφράγματα και το κάλεσμα του μουεζίνη για προσευχή που αντηχεί σε όλη την πόλη. Βαρέλια ντυμένα με συρματοπλέγματα σε απόμερα στενά με ετοιμόρροπα σπίτια και χαλάσματα, υπενθυμίζουν την τουρκική εισβολή του 1974 που διαίρεσε έναν κόσμο στα δυο. Αν ο επισκέπτης βρεθεί σε μια από τις επίμαχες γειτονιές όπως στο ξενοδοχείο Ledra Palace που εδρεύουν οι δυνάμεις του ΟΗΕ στη Λεωφόρο Μάρκου Δράκου με την Πράσινη Γραμμή (το σύνορο που χωρίζει σήμερα τη Βόρεια από τη Νότια Κύπρο), θα δει τις δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Από τη μια, η ελεύθερη πλευρά και από την άλλη, το κατεχόμενο από τους Τούρκους κομμάτι. Στον υπό τουρκική κατοχή τομέα με τους χαμηλούς δείκτες ανάπτυξης, ο χαρακτήρας της τουρκοκυπριακής περιοχής παραπέμπει άμεσα στην Ανατολή και στον συντηρητισμό που αυτή πρεσβεύει.
Η Λευκωσία, πόλη των αντιθέσεων, μια πρωτεύουσα με έλλειψη συνοχής και ενότητας στον αστικό ιστό που σαγηνεύει, με την εξαιρετική κουζίνα, την έντονη νυχτερινή ζωή και τις ενδιαφέρουσες ιστορίες, αποτελεί τον απόλυτο προορισμό για τους ταξιδιώτες της εμπειρίας.