Κοράκου

Η Κοράκου είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο και απέχει 59 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την ομώνυμη πόλη, 53 χιλιόμετρα βόρεια της Λεμεσού, 104 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λάρνακας και 91 χιλιόμετρα βορειοανατολικά  της Πάφου.

Χτισμένη σε υψόμετρο 430 μέτρων στην οροσειρά του Τροόδους, κοντά στη δυτική όχθη του ποταμού Καρκώτη και σε τοπίο διαμελισμένο από μικρά ρυάκια, η Κοράκου υπάγεται στη γεωγραφική περιφέρεια της Σολέας και είναι ένας όμορφος ορεινός ημιορεινός οικισμός με μοναδικό φυσικό περιβάλλον και όμορφα σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής. Από τις δύο πλευρές της κοιλάδας του Καρκώτη το ανάγλυφο διαφοροποιείται κάπως απότομα, παρέχοντας έτσι προστασία στις καλλιέργειες από τους ανέμους. Μάλιστα, στα δυτικά του χωριού, το βουνίσιο ανάγλυφο φθάνει τα 921 μέτρα υψόμετρο (κορφή Μοσφιλερή). Αν και μεγάλη έκτασή του είναι ακαλλιέργητη, στην περιοχή καλλιεργούνται οπωροφόρα δέντρα (μηλιές,. αχλαδιές, ροδακινιές, δαμασκηνιές και συκιές), αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών, ελιές, όσπρια, κριθάρι, λίγα λαχανικά και  αμυγδαλιές. Μέρος του δάσους Τροόδους στα δυτικά του οικισμού εμπίπτει μέσα στα διοικητικά του όρια, ενώ σε μικρή απόσταση στα βόρεια του χωριού, το μεταλλείο της Σκουριώτισσας είχε συμβάλει στην εύρεση εργασίας για πολλούς κατοίκους μέχρι και την τουρκική εισβολή.

Η ονομασία του προέρχεται από αρχαίο βασιλιά ή τον πρώτο οικιστή που ονομαζόταν Κόρακας, αλλά μια δεύτερη εκδοχή κάνει λόγο για τα πολλά κοράκια που υπήρχαν στην περιοχή. Το χωριό υφίσταται από την περίοδο της φραγκοκρατίας, οπότε και αποτελούσε φέουδο, ενώ πριν το 1307 είχε παραχωρηθεί στον βασιλιά της Κύπρου Ερρίκο Β΄.

Η Κοράκου ήταν μεικτό χωριό μέχρι το 1964,περίοδο που άρχισαν οι διακοινοτικές ταραχές και οι λιγοστοί Τουρκοκύπριοι κάτοικοι μετοίκησαν σε γειτονικά τουρκοκυπριακά και μεικτά χωριά, στο πλαίσιο οδηγιών της Άγκυρας για δημιουργία στο νησί τουρκικών θυλάκων. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, έφτασαν στο χωριό Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες από τα κατεχόμενα εδάφη της βόρειας Κύπρου, κυρίως από τηv πεδιάδα της Μόρφου.

Τα σημαντικότερα αξιοθέατα της κοινότητας αποτελούν οι 4 εκκλησίες της. Η κύρια εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία Ελεούσα και βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Χτίστηκε τον 18^ο αιώνα και είναι ένας από τους μεγαλύτερους τρίκλιτους ναούς της Κύπρου με κιονοστοιχία και οξυκόρυφα τόξα. Εξωτερικά η στέγη είναι ξύλινη με αγκιστρωτά κεραμίδια, αλλά εσωτερικά είναι από παγδατί σε ημικυλινδρική μορφή, με αποτέλεσμα να δίνεται η εντύπωση ότι κατασκευαστεί από πέτρες. Από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία είναι το πέτρινο και σκαλιστό καμπαναριό με διάφορα βυζαντινά μοτίβα και συντηρήθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Σημαντικά κειμήλια στο ναό είναι η φορητή εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που αποδίδεται στον λαϊκό ζωγράφο Μηνά από τη Μυριανθούσα, που έζησε τον 15^ο αιώνα, η αμφιπρόσωπη εικόνα της Θεοτόκου Αριστεροκρατούσας οδηγήτριας του 17^ου αιώνα, στο πίσω μέρος της οποίας απεικονίζεται η Σταύρωση, καθώς και η εικόνα του Ένθρονου Χριστού του 18^ου αιώνα που αποδίδεται στον ζωγράφο Γαβριήλ Κυκκώτη. Το 1765, ο Αρχιεπίσκοπος Κερύνειας Χρύσανθος χάρισε στην εκκλησία ένα Ευαγγέλιο του 1754 που είχε τυπωθεί στην Βενετία από το τυπογραφείο Νικολάου Σάρου.

Η εκκλησία του Αποστόλου Λουκά, που συντηρήθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 1999 και το 2000, είναι μονόχωρο και καμαροσκέπαστο κτίσμα του 1697 με δίρριχτη ξύλινη στέγη και αγκιστρωτά κεραμίδια, όπως και οι περισσότερες εκκλησίες του Τροόδους ώστε να αντέχουν στις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Στο ναό φιλοξενείται το ασημένιο Άγιο Ποτήριο του 18^ου αιώνα που δώρισε ο τότε μητροπολίτης Κερύνειας Σωφρόνιος (1773-1791).

Η εκκλησία του Αγίου Μάμα βρίσκεται στον πυρήνα της κοινότητας, πάνω σε ύψωμα και χρονολογείται στο 18^ο αιώνα. Το πιο σπουδαίο κειμήλιο είναι η σκαφωτή εικόνα προσκυνηταρίου του Αγίου Μάμα, έργο Κωνσταντινουπολίτη ζωγράφου του 15^ου αιώνα. που βρίσκεται στη Μητρόπολη Μόρφου στο χωριό της Ευρύχου. Η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, που επιδιορθώθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 2002, είναι οικοδόμημα του 16^ου αιώνα και βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό, δίπλα στο εγκαταλειμμένο τουρκοκυπριακό χωριό Αγρολάδου.

Ακόμα ένα σημαντικό σημείο ενδιαφέροντος στην Κοράκου είναι ο παλιός πέτρινος νερόμυλος, χτισμένος στη δυτική όχθη του ποταμού και δίπλα στο εξίσου εντυπωσιακό πέτρινο γεφύρι. Από το νερόμυλο σώζεται μέρος της χοάνης και μέρος του πέτρινου αυλακιού που οδηγούσε το νερό προς την χοάνη.

Το χτισμένο με πέτρες από το ποτάμι γεφύρι, έχει ένα οξυκόρυφο τόξο από πελεκημένες ασβεστολιθικές πέτρες και στις άκρες του έχει επίσης πέτρινα στηθαία. Πρόσφατα, για την ασφάλεια των επισκεπτών, έχουν προστεθεί και σιδερένια στηθαία. Ανατολικά, υπάρχει πρόσβαση από σκαλοπάτια που κατασκεύασε το Τμήμα Υδάτων και οδηγούν σε μικρή γέφυρα, από όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει το γεφύρι.