Άγιος Μάμας Λεμεσού

Ο Άγιος Μάμας Λεμεσού είναι ένα από τα χωριά της ομώνυμης επαρχίας στην Κύπρο και απέχει 23 χιλιόμετρα βόρεια από τη Λεμεσό, 92 χιλιόμετρα ανατολικά από τη Λάρνακα, 72 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τη Λευκωσία και 87 χιλιόμετρα ανατολικά από την Πάφο.

Φωλιασμένος στα ανατολικές παρυφές του βουνού Ζαλάκα στα νότια του Τροόδους και σε υψόμετρο 600 μέτρων στην γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς, ο Άγιος Μάμας Λεμεσού με τους 100 περίπου κατοίκους είναι ένα από τα κουμανταροχώρια της μεγαλονήσου με πολλούς αμπελώνες (με ξυνιστέρι και σουλτανίνα) και ελιές, αμυγδαλιές και φρουτόδεντρα.

Ιστορικά, ο οικισμός υπήρχε από τα βυζαντινά χρόνια, αφού δημιουργήθηκε από τους Ακρίτες της αυτοκρατορίας, φρουρούς στα σύνορα του Βυζαντίου, στους οποίους δινόταν κομμάτι γης για να διαμένουν εκεί και να προστατεύουν το νησί από τις αραβικές επιθέσεις του 7^ου αιώνα μ.Χ.

Η ονομασία του οικισμού προέκυψε από τον ομώνυμο προστάτη άγιο των Ακρίτων, Άγιο Μάμα. Επί Τουρκοκρατίας, Τούρκοι έφτασαν εδώ, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του Αγίου Μάμα Λεμεσού ένα εκδιωχθούν από την περιοχή, να μετακινηθούν στην περιοχή Φοινίκι, ένα χιλιόμετρο πιο βόρεια και να μείνουν κοντά στη μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, έτερου προστάτη των Ακρίτων.

Σήμερα στο μικρό χωριό, ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τον καφέ του στο παραδοσιακό καφενείο-μεζεδοπωλείο ή και να φάει ένα γλυκό. Για διαμονή στην κοινότητα, υπάρχει ένα τουριστικό κατάλυμα που παρέχει όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Αξιοθέατα για τον επισκέπτη αποτελούν το πολιτιστικό κέντρο του χωριού με την πλούσια βιβλιοθήκη του, το τοπικό οινοποιείο, το μνημείο πεσόντων κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1955-59 κατά των Άγγλων (Ανδρέα Δημητρίου και Μιχαλάκη Καραολή που ήταν οι πρώτοι που απαγχονίστηκαν από τους Άγγλους το 1956), το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης Αγίου Μάμα με παραδοσιακά αντικείμενα του τόπου, ένα μικρό οινομουσείο και φυσικά τις εκκλησίες του χωριού. Η κεντρική εκκλησία είναι προφανώς αφιερωμένη στον ομώνυμο άγιο,  τον Άγιο Μάμα. Σύμφωνα με τη παράδοση, ο Άγιος Μάμας το 1720 εμφανίστηκε στον ιερέα του χωριού, ζητώντας του να χτίσει μια εκκλησία στον ίδιο χώρο που υπήρχε η παλιά.

Ακόμη, στην κοινότητα υπάγονται το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, το ξωκλήσι του Αγίου Σύλα και το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Άγιος Μάμας Λεμεσού, έχει έναν από τους πιο παλιούς ομίλους στην Κύπρο που ιδρύθηκε από το δάσκαλο του χωριού το 1898, αλλά αυτό που κάνει γνωστό το χωριό είναι η γιορτή παλουζέ Αγίου Μάμα.