Τόχνη

Η Τόχνη είναι ένα μικρό γραφικό χωριό της επαρχίας Λάρνακας στην Κύπρο, 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λάρνακας, 62 νότια της Λευκωσίας και 33 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λεμεσού.

Πολύ κοντά στο νεολιθικό συνοικισμό Χοιροκιτίας και χτισμένος στις δύο πλαγιές που δημιούργησε ο ποταμός «Αρκάτζιν», η Τόχνη είναι ένας από τους πιο όμορφους αρχιτεκτονικά οικισμούς με ταβέρνες, καφενείο και πολλά αγροτουριστικά καταλύματα. Άλλωστε θεωρείται η καρδιά του αγροτουρισμού της Λάρνακας.

Η ονομασία του χωριού πιθανώς προέκυψε από τη λέξη τέχνη και από την παραφθορά της. Οι Τοχνίτες θεωρούνται καλοί τεχνίτες της πέτρας, κάτι που φαίνεται και από τα χαρακτηριστικά πετρόκτιστα σπίτια του χωριού. Μια άλλη εκδοχή κάνει λόγο για τη λέξη όχνη, που σημαίνει αγριαπιδιά, ενώ μια άλλη άποψη υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από τη λέξη Δόχμη, (που σημαίνει μια παλάμη), υπονοώντας ότι το χωριό είναι μικρό.

Πριν το 1974 η Τόχνη ήταν μικτό χωριό και σύμφωνα με μαρτυρίες, μετά την τουρκική εισβολή, οι πρώτοι Τουρκοκύπριοι που μετοίκησαν στα κατεχόμενα εδάφη, ήταν κάτοικοι από αυτό το χωριό. Μάλιστα, αυτό αποτέλεσε την αρχή της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ των ελεύθερων περιοχών και των κατεχομένων περιοχών της βόρειας Κύπρου.

Τα γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου στεγάζονται σε ένα παραδοσιακό κτίριο με εσωτερική καμάρα, όπου προγενέστερα υπήρχε καφενείο. Η επίσης πετρόχτιστη κεντρική εκκλησία του χωριού, Κωνσταντίνου και Ελένης, είναι κτισμένη πάνω σε ένα γεφύρι που ενώνει τις δυο βουνοπλαγιές που βρίσκεται το χωριό και διαπερνάται από τον «ποταμό της καμάρας», όπως τον αποκαλούν, γιατί περνά κάτω από την εκκλησία μέσα από μία καμάρα. Ο ναός του 14ου αιώνα, πιθανόν βρίσκεται πάνω στον παλιό ναό που έκτισε η ίδια η Αγία Ελένη το 326 μ.Χ., όταν είχε επισκεφθεί την Κύπρο επιστρέφοντας από την Ιερουσαλήμ μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού. (Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Ελένη  αποβιβάσθηκε στο νησί και έχτισε ναούς, ενώ άφησε μέρος των ιερών κειμηλίων).

Μπροστά από την κύρια είσοδο της εκκλησίας, υπάρχει μια τετράγωνη τσιμεντόπλακα που σκεπάζει ένα πηγάδι το οποίο διακλαδώνεται σε πέντε διαφορετικά σημεία κάτω και γύρω από τον ναό. Επί Τουρκοκρατίας,  όταν στο χωριό κατέφθαναν Τούρκοι, τα γυναικόπαιδα του χωριού κατέβαιναν εκεί για προστασία. Οι ντόπιοι λένε ότι μια από τις διακλαδώσεις φτάνει στο καμπαναριό, μια άλλη στο Άγιο Βήμα, μια τρίτη προς τη δυτική πλευρά του ναού, ενώ οι άλλες δύο έχουν κατεύθυνση προς τη νότια πλευρά.

Δίπλα στην εκκλησία Κωνσταντίνου και Ελένης, υπάρχει και ένα μικρό εκκλησιαστικό μουσείο με σπάνια και σημαντικά εκθέματα (όπως δύο Ιερά Ευαγγέλια του 1588 και του 1811), ενώ στα δυτικά, παράλληλα με τον ποταμό υπάρχει το παλιό λατομείο. Στο βουνό υπάρχουν κατακόρυφες χαράδρες, αποτέλεσμα της επεξεργασίας της πέτρας που γινόταν στην περιοχή.

Στην Τόχνη για τον επισκέπτη υπάρχουν πολλών ειδών δραστηριότητες, καθώς υπάρχει κέντρο ιππασίας, κέντρο ποδηλασίας, mountain bike, μαθήματα μαγειρικής σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο, ακόμα και σεμινάρια γιόγκα.

Το μονοπάτι της φύσης οδηγεί κυκλικά και νοτιοανατολικά του χωριού και δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να απολαύσει πολλά είδη της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής, να δει εναλλαγές τοπίου με άγρια βλάστηση, περιβόλια και πανοραμική θέα που φτάνει μέχρι και τη θάλασσα. Το μονοπάτι αρχίζει από τις παρυφές του χωριού και ακολουθεί μια κυκλική πορεία μήκους 3 περίπου χιλιομέτρων.

Οι 400 περίπου μόνιμοι κάτοικοι της Τόχνης ασχολούνται ως επί το πλείστον με τις ελιές, τα χαρούπια και τον αγροτουρισμό.