Τερσεφάνου

Η Τερσεφάνου είναι χωριό της επαρχίας στην Κύπρο και απέχει 15 περίπου χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λάρνακας, 67 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας και 63 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λεμεσού.

Χτισμένη στην παράκτια πεδιάδα της Λάρνακας, με καλλιέργειες σιτηρών, νομευτικών φυτών, λαχανικών, εσπεριδοειδών, κ.ά., η Τερσεφάνου γνωρίζει οικιστική ανάπτυξη λόγω του πολύ καλού κλίματος και της κοντινής απόστασης από την πόλη της Λάρνακας, του αεροδρομίου και των νότιων παραλιών του νησιού. Γύρω από το χωριό, εκτός από τον προσφυγικό συνοικισμό αυτοστέγασης και τα οικόπεδα που έχουν παραχωρηθεί στις φτωχές οικογένειες, έχουν δημιουργηθεί και πολλά σύγχρονα συγκροτήματα, ένα αιολικό πάρκο και ο υδατοφράχτης του Τρέμιθου.

Αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν αλλά και απομεινάρια από αρχαίους κίονες και κιονόκρανα στον προαύλιο χώρο της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Νεκταρίου που χρονολογούνται στον 5^ο αιώνα, αποδεικνύουν ότι η περιοχή κατοικούνταν στην αρχαιότητα και πιθανά να προέρχονται από αρχαία βασιλική εκκλησία που βρισκόταν στην περιοχή αλλά καταστράφηκε.

Για την ονομασία του χωριού έχουν επικρατήσει δύο εκδοχές: η πρώτη αναφέρει κάποιον Στέφανο που πιθανόν ήταν ιδιοκτήτης της περιοχής κατά τα βυζαντινά χρόνια, οπότε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, από το ξενικό Der Stephanou, προέκυψε το σημερινό Τερσεφάνου. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία είναι της περιόδου της Φραγκοκρατίας, οπότε η περιοχή πιθανό να ανήκε σε κάποιον σιρ Στέφανον ή ντε Στέφανο, από όπου προήλθε η σημερινή ονομασία του.

Το χωριό λοιπόν ήταν σίγουρα φέουδο της περιόδου της Φραγκοκρατίας, όπως και τα κοντινά χωριά της παραθαλάσσιας πεδιάδας της Λάρνακας, Κίτι, Αλαμινός, Μαζωτός και η Δρομολαξιά.

Επί Τουρκοκρατίας η Τερσεφάνου ήταν ο κύριος προμηθευτής της Λάρνακας με νερό χρησιμοποιώντας ένα υπόγειο σύστημα πηγαδιών. Το νερό έφτανε στην πόλη και έπειτα από τις Καμάρες Λάρνακας, το εντυπωσιακό υδραγωγείο,  κατέληγε στους κατοίκους.

Μετά την τουρκική εισβολή του1974 και συγκεκριμένα το 1976, στην Τερσεφάνου δημιουργήθηκαν σε τρεις περιοχές συνοικισμοί αυτοστέγασης για όσους Ελληνοκύπριους πρόσφυγες έφταναν εδώ από τις κατεχόμενες περιοχές του βορρά.

Σήμερα η κοινότητα έχει πολλές εκκλησίες και ξωκλήσια.  Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας είναι κτίσμα του 16ου αιώνα και βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Τον 17ον αιώνα και τον 19^ο αιώνα έγιναν δύο επεκτάσεις του χώρου προς τα δυτικά. Η Αγία Τράπεζα στηρίζεται σε αρχαίο κιονόκρανο, ένα από τα πολλά που υπάρχουν στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας και αποτελούν κατάλοιπα παλαιοχριστιανικού ναού, ενώ υπάρχει και επιτύμβια πλάκα με επιγραφή που αναφέρεται σε μέλος της οικογένειας Ποδοκάταρων, καθώς επίσης και ένα ανώφλι με οικόσημο. Το 1983 περιορίστηκε η χρήση της Αγίας Μαρίνας, αφού χτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου.

Ο Άγιος Νεκτάριος με τις τρεις καμπάνες έγινε η νέα κύρια εκκλησία του χωριού και βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην Αγία Μαρίνα, στην κεντρική πλατεία, όπου βρίσκονται τα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου και οι τοπικές οργανώσεις της Τερσεφάνου. Η οικοδόμηση του ναού προέκυψε λόγω της μεγάλης προσέλευσης προσφύγων μετά τα γεγονότα του 1974 και της ανάγκης για ανέγερση μεγαλύτερου χώρου που θα χωράει τους πιστούς. Και σε αυτόν τον προαύλιο χώρο υπάρχουν αρχαία κιονόκρανα, αλλά και ένα πηγάδι με αλακάτι.

Το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητριανού είναι ένα πετρόχτιστο εκκλησάκι που κτίστηκε το 2000 δίπλα από ερείπια παλιού ναού, 200 μέτρα μετά την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, ενώ το ξωκλήσι των Αγίων Ανδρονίκου και Αθανασίας βρίσκεται μετά το χωριό, χτισμένο στην κορυφή ενός μικρού λόφου. Ο μικρός ναός είναι κτίσμα του 16ου αιώνα και έχει κατάλοιπα από τοιχογραφίες.

Το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου Άρπερας ιδρύθηκε το 1745 και απέχει 2 ,5 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού σε ένα πανέμορφο περιβάλλον με αιωνόβιες ελιές, κυπαρίσσια και γιγαντιαίες τρεμιθιές και κοντά στο φράγμα του Τρέμιθου. Ο μικρός καμαροσκέπαστος ναός με τρεις θύρες και ημικυκλική αψίδα έχει πολλές τοιχογραφίες των ζωγράφων Φιλαρέτου και Λαυρεντίου και εικόνες του 18^ου αιώνα.

Στην τοποθεσία «Παναγία» με ειδυλλιακή θέα που φτάνει μέχρι τη θάλασσα, βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας. Στην ίδια τοποθεσία υπήρχε  ναός του 12^ου   αιώνα, τα ερείπια του οποίου ανακάλυψε τυχαία κάτοικος της περιοχής.  Ο σημερινός βυζαντινού ρυθμού μονόκλιτος ναός, σταυροειδής με τρούλο, που αντί για καμπάνα έχει σήμαντρο, οικοδομήθηκε με τις πέτρες που βρέθηκαν εκεί και ουσιαστικά αποτελεί αναστήλωση της προηγούμενης εκκλησίας με τη βοήθεια του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Στα ανατολικά του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Ποταμού, κτίσμα του 16ου αιώνα και έχει ένα και μοναδικό παράθυρο στο ιερό, σε σχήμα Σταυρού, ενώ το ξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται στο κοιμητήριο της κοινότητας και χτίστηκε το 1987.

Άλλα αξιοθέατα στην Τερσεφάνου είναι οι δύο Χαβούζες της κοινότητας, το πάρκο με τον παιχνιδότοπο που είναι αφιερωμένο στους αγνοούμενους, τον Υπέρμαχο Ιωάννου και τον Κλείτο Δημοσθένους. Η μεγάλη Χαβούζα, από την οποία οι κάτοικοι προμηθεύονταν πόσιμο νερό, βρίσκεται λίγο πιο πάνω από την κεντρική πλατεία του χωριού και χτίστηκε το 1905. Στα πρώτα χρόνια τροφοδοτούνταν με νερό από το πηγάδι της πλατείας. Απέναντι από το αρχαίο λαγούμι, χτίστηκε το 1920 η δεύτερη χαβούζα μετά από όραμα μιας γυναίκας. Από τότε οι 2 χαβούζες τροφοδοτούνται από το νερό του λαγουμιού και χρησιμοποιούνταν ως πόσιμο νερό από τους κατοίκους μέχρι και το 1965.

Οι 1.300 περίπου κάτοικοι στην Τερσεφάνου ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.